پایش و پیش‌بینی خشکسالی ماهانه با استفاده از شاخص استاندارد بارش و زنجیره مارکوف (مطالعه موردی: جنوب شرق ایران)

خشکسالی یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر نوسانات اقلیمی است که سالانه خسارات زیادی را به بخش‌های مختلف وارد می‌سازد. با توجّه به اثرات خشکسالی بر بخش‌های مختلف محیط‌زیست، کشاورزی، منابع طبیعی، حیات وحش و... پیش‌بینی آن می‌تواند برای مدیریت بحران و کاهش خسارات ناشی از آن مفید باشد. در پژوهش حاضر، خشکسالی ماهانه بر اساس شاخص استاندارد بارش در 12 ایستگاه موجود در جنوب شرق کشور طی سال‌های 1980 تا 2014 محاسبه گردید؛ سپس با استفاده از زنجیره مارکوف اقدام به پیش‌بینی خشکسالی ماهانه برای سال‌های 2015 تا 2020 شد. طبق نتایج، بیشتر ایستگاه‌ها از نظر خشکسالی دارای وضعیّت نرمال، متوسّط و شدید هستند. ماتریس احتمال انتقال نشان داد که در تمامی ایستگاه‌ها، احتمال گذر از یک حالت معیّن به همان حالت و احتمال گذر از حالت مرطوب به خشک، زیاد؛ امّا احتمال گذر از حالت خشک به تر، کم است. همچنین نتایج پیش‌بینی در ایستگاه‌های مختلف با سطح دقّت متفاوت (در ایستگاه‌های ایران‌شهر، زابل، زاهدان، بم و سراوان، دقّت پیش‌بینی 75%، در ایستگاه‌های جاسک، بندرعباس، کرمان و شهر بابک دقّت پیش‌بینی 1/79% و در ایستگاه‌های بندر لنگه، چابهار و سیرجان، دقّت پیش‌بینی 3/83%) نشان داد که بیشترین احتمال وقوع خشکسالی طی سال‌های 2015 تا 2020 مربوط به کلاس‌های نرمال، متوسّط و شدید است و در سطح منطقه مورد بررسی کلاس‌های 1 تا 7 خشکسالی به ترتیب 3/13، 81/25، 74/26، 11/36، 75/4، 87/2 و 69/0% از ماه‌های پیش‌بینی‌شده را دربر می‌گیرند.