سنجش عوامل بالقوّه مخاطره‌زای زمین‌ لرزه احتمالی شهر تهران

یکی از موضوع‌هایی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، زلزله است که بی‎توجّهی به آن خسارات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت. شهر تهران به لحاظ عوامل طبیعی از قبیل محدود شدن بین رشته‌کوه‌های البرز، وجود گسل‌های فراوان و همچنین عوامل انسانی از جمله وجود بافت‌های فرسوده و ناکارآمد در دل این شهر، ساخت و سازهای بی‌رویه و فراوان بدون رعایت حریم گسل،مستعد خطر لرزه‌ای بسیاری است. بررسی پتانسیل‌های محیطی، فیزیکی کالبدی و اقتصادی اجتماعی مخاطره‎زای زلزله در شهر تهران هدف اصلی این پژوهش است. برای این منظور، نخست اطّلاعات حاصل از شاخص‌های عوامل محیطی، کالبدی فیزیکی و عوامل اقتصادی اجتماعی در رابطه با کیفیّت بناها، آسیب‌پذیری و لرزه‌خیزی از محدوده مورد مطالعه با استفاده توزیع پرسشنامه بین 88 کارشناس متخصّص در رشته‌های مرتبط با موضوع تحقیق به دست آمد. سپس اطّلاعات حاصل از پرسشنامه‎ها در رایانه وارد و کدگذاری شد و با استفاده نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل‎ قرار گرفت.با توجّه به کیفی‌بودن متغیّرها و داشتن مقیاس رتبه‌ای و کم‌بودن حجم نمونه از آزمون t برای آزمون نتایج استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که به ترتیب عوامل محیطی، کالبدی و اقتصادی اجتماعی در سطح خیلی‌زیاد، زیاد تا متوسّط داری درجه اهمّیّت بوده و سبب ایجاد مخاطره در سطح متوسّط تا خیلی‌زیاد می‌شود که عوامل محیطی بیشترین و اقتصادی اجتماعی کمترین مخاطره را ایجاد می‎کنند.

Measurement of the Potential RiskMade Factors of Possible Earthquake in Tehran

Earthquake is considered as one of the issues encountered by many cities worldwide. It is originated to both natural factors such as limiting among Alborz Mountain range, existence of several active faults, and human factors such as the existence of old and inefficiency textures in the center of city and plenty of the unregulated construction ignoring the standard distance from fault. The present study aims to evaluate the earthquake riskmade environmental potential, framework physical, economic and social factors of Tehran. Therefore, distributing some questionnaires among 88 related experts, the data from the indicators of environmental factors, framework physical, economic and social factors related to the quality of buildings, and the seismic vulnerability of the study area were gathered. They were codified and analyzed using SPSS statistical software. Due to qualitative nature of the variables, having rate scale and small samples, T test was applied to the findings. It turns out that environmental, physical and socio economic factors are at very high, high and medium priority respectively causing moderate to very high risk level. As a matter of fact, environmental factors and socioeconomic make the highest and the least risk respectively.