سنجش پایداری نظام‌ های بهره‌برداری موجود در بخش کشاورزی استان اصفهان (خرد دهقانی، تعاونی تولید روستایی و شرکت سهامی زراعی)

پایین‌بودن بهره‌وری در بخش کشاورزی، به‌کارگیری بی‌رویه نهاده‌های تولیدی به منظور افزایش عملکرد در دهه‌های اخیر در نتیجه تخریب محیط‌زیست از یک‌سو و ضرورت استمرار تولید در راستای امنیّت غذایی از سوی دیگر اهمّیّت توجّه به پایداری نظام بهره‌برداری را دوچندان کرده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش پایداری نظام بهره‌برداری موجود در بخش کشاورزی استان اصفهان، شامل خرد دهقانی، تعاونی تولید روستایی و شرکت سهامی زراعی صورت گرفت. جامعه آماری شامل 17362 بهره‌بردار عضو تعاونی تولید روستایی و 635 بهره‌بردار عضو شرکت سهامی زراعی و 85405 واحد بهره‌برداری خرد دهقانی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و با استفاده از روش انتساب متناسب حجم نمونه از هر شرکت و هر واحد خرد دهقانی در هر روستا، محاسبه گردید. یافته­های این پژوهش نشان داد که از نظر شاخص ترکیبی استانداردشده نظام بهره‌برداری سهامی زراعی و تعاونی تولید روستایی نیمه‌پایدار و خرد دهقانی ناپایدار است. از لحاظ بُعد اقتصادی شرکت سهامی زراعی نسبت به دو نظام دیگر پایدارتر و از بعد اجتماعی ناپایدارتر، از بعد اجتماعی تعاونی تولید روستایی نسبت به دو نظام دیگر پایدارتر و از نظر زیست‌محیطی نسبت به شرکت سهامی زراعی ناپایدارتر است. نظام بهره‌برداری خرد دهقانی از نظر این سه بعد به‌ویژه اقتصادی از دو نظام بهره‌برداری دیگر ناپایدارتر است لذا تقویت بنیه اقتصادی بهره‌برداران این نظام بهره‌برداری با توجّه به اینکه درصد عمده‌ای از بهره‌برداران این بخش را تشکیل می‌دهد جهت افزایش سطح پایداری می‌تواند مورد توجّه قرار گیرد.