مقایسه روش‌های بهینه‌سازی روزنبرک، ژنتیک، urs و sce–ua جهت تعیین پارامترهای مدل سیم‌هاید برای شبیه‌سازی دبی جریان

بهینه‌سازی پارامترهای مدل‌های هیدرولوژیکی بارش – رواناب، برای واسنجی این مدل‌ها حائز اهمّیّت است. هدف از واسنجی مدل، تعیین ارزش بهینه پارامترهای مدل است تا بهترین تناسب بین دبی جریان مشاهداتی و شبیه‌سازی‌شده به دست آید. انتخاب روش مناسب، نقش مهمّی در واسنجی پارامترهای مدل‌های هیدرولوژیکی دارد. در این پژوهش، کارایی تکنیک‌های بهینه‌سازی برای واسنجی مدل مفهومی بارش رواناب سیم‌هاید در حوضه آبخیز خرم‌آباد با مساحت 2467 کیلومترمربع برای شبیه‌سازی دبی جریان، مورد بررسی قرار گرفته است. این تکنیک‌ها شامل الگوریتم‌های ژنتیک، تکامل رقابتی جوامع، نمونه‌گیری تصادفی یکنواخت و الگوریتم روزنبرک هستند. نتایج نشان داد که تغییر الگوریتم‌های بهینه‌سازی در دقّت واسنجی مدل مفهومی تاثیر قابل توجّهی دارد. به طوری که ارزش تابع نش ساتکلیف برای الگوریتم‌های مورد استفاده به ترتیب 73/0، 72/0، 70/0 و 75/0 به دست آمد. الگوریتم روزنبرک در مقایسه با سایر الگوریتم‌ها از دقّت بیشتری برخوردار است؛ بنابراین مدل هیدرولوژیکی سیم‌هاید با استفاده از الگوریتم روزنبرک برای شبیه‌سازی دبی جریان دوره زمانی 2008-2004 واسنجی و برای دوره زمانی 2010-2009 صحّت‌سنجی شد. ضرایب آماری ns، rmse و r برای دوره واسنجی به ترتیب 73/0، 66/0 و 86/0 و برای دوره صحّت سنجی به ترتیب 68/0، 80/0 و 83/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که الگوریتم‌های بهینه‌سازی در مدل سیم‌هاید دقّت بالایی برای تعیین مقادیر بهینه پارامترهای مدل دارند و مدل برای شبیه‌سازی رواناب منطقه مورد مطالعه از کارایی مناسبی برخوردار است؛ بنابراین با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی و انتخاب تکنیک بهینه‌سازی مناسب، می توان با دقّت بالاتری دبی جریان حوضه‌های آبخیز را شبیه‌سازی کرد.