ارزیابی پیامدهای احتمالی انتقال آب حوضه زاب به دریاچه ارومیه

تامین آب مطمئن یکی ازچالش‌های اساسی قرن حاضراست. یکی از راهکارهای تامین آب، طرح انتقال بین‌حوضه‌ای آب است که می‌تواند در برخی موارد مفید و نجات‌بخش حوضه مقصد باشد. یکی از این طرح‌ها که اخیراً مورد بحث قرار گرفته است طرح انتقال آب از حوضه آبخیز رودخانه زاب به دریاچه ارومیه است؛ لذا هدف این پژوهش، آن است که با بهره‌گیری از نظر یکصد نفر از کارشناسان و متولّیان ذی‌ربط، پیامدهای آمایشی (مثبت و منفی) این انتقال در دو حوضه مبدا و مقصد شناسایی و با استفاده از تحلیل‌های آماری (رگرسیون خطّی چندمتغیّره) پیش‌بینی شود. نتایج مدل رگرسیون خطّی نشان می‌دهد با توجّه به وزن ضرایب استانداردشده (بتا b) مولّفه‌های مورد بررسی، به ترتیب پیامد منفی اجتماعی  فرهنگی (328/0)، پیامد منفی اقتصادی (249/0)، پیامد مثبت اقتصادی (216/0)، پیامد منفی زیست­ محیطی (210/0)، پیامد منفی سیاسی امنیّتی (174/0)، پیامد مثبت زیست‌محیطی (156/0)، پیامد مثبت سیاسی امنیّتی (087/0)، و پیامد مثبت اجتماعی فرهنگی (070/0) محتمل‌ترین پیامدهایی است که پس از انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه ممکن الوقوع است. نکته جالب و قابل‌توجّه این است که طبق نظر کارشناسان، انتقال آب به لحاظ زیست‌ محیطی نمی‌تواند نجات‌بخش دریاچه ارومیه باشد و شاید به مثابه یک مُسکّن عمل کند. نتایج مدل معادلات ساختاری اثرگذاری هریک از مولّفه‌ها بر اجرای طرح نیز نشان می‌دهد که در بین پیامدهای مثبت؛ مولّفه زیست‌محیطی با میزان اثر (85/0) و از میان پیامدهای منفی؛ مولّفه اجتماعی فرهنگی با میزان اثر (10/1) بیشترین تاثیرگذاری را در اجرای طرح انتقال آب دارند.