ارزیابی راهبرد خودکفایی و تاثیر آن بر حکمرانی سرزمینی و پایداری محیطی در ایران

سرزمین مهم‎ترین رکن ساختاری حکومت و کشور است و پایداری و صیانت از آن مهم‎ترین شرط لازم برای توسعه و بقا است. کشور ایران در دهه‎های اخیر از نظر منابع زیستی و محیطی دچار آسیب و خطرات جدی شده است که ریشه‎های آن را باید در راهبردهای کلان و رویکرد حکمرانی سرزمینی جمهوری اسلامی جستجو کرد. پیروزی انقلاب اسلامی موجب دگرگونی عمیق در اندیشه سیاسی و نظام حکمرانی سرزمینی در ایران شد. در این میان، گفتمان و سیاست خودکفایی به بخشی از اصول نظام حکمرانی ایران تبدیل شد. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی سیاست و راهبرد خودکفایی و تاثیرگذاری آن بر کیفیت حکمرانی سرزمینی و وضعیت پایداری محیطی در ایران است. در دوره انقلاب اسلامی، حکمرانی سرزمینی بر اساس راهبرد خودکفایی و باهدف مقاوم‌سازی اقتصادی، کاهش آسیب‌پذیری و تامین امنیت غذایی ایران سیاست‎گذاری و اجرا شده است. سوال اصلی پژوهش این است که راهبرد خودکفایی چه تاثیری بر حکمرانی سرزمینی در ایران داشته است و پیامدهای محیط‎زیستی و سرزمینی آن چیست. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و بررسی اسنادی انجام شده و داده‎های موردنیاز تحقیق از اسناد و قوانین بالادستی ایران و به‌ویژه برنامه‎های پنج سال توسعه جمهوری اسلامی ایران اخذ شده است. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که حکمرانی سرزمینی ایران متاثر از سیاست خودکفایی به‌عنوان راهبرد پایدار جمهوری اسلامی ایران بوده است. به‌گونه‌ای که سیاست خودکفایی، زمینه‎ساز فشار و تهدید مضاعف منابع زیستی و آبی ایران شده است و در صورت تداوم می‎تواند حیات اجتماعی و اقتصادی بسیاری از شهرها و روستاهای ایران را تهدید کند.

evaluation of the policy of self-sufficiency and its impact on territorial governance and environmental sustainability in iran

the territory is the structural pillar of the government and the country, and its stability and protection is the essential condition for development and survival. in recent years, iran has faced many challenges in the biological and environmental resources, especially water resources, the roots of which should be sought in the islamic republic’s macro strategies and territorial governance approach. the victory of the islamic revolution caused a profound change in the political thought and territorial governance system in iran. in the meantime, the discourse and policy of self-sufficiency became a part of the principles of iran’s governance system. the purpose of this research is to investigate and evaluate the policy and strategy of self-sufficiency and its impact on the quality of territorial governance and the state of environmental sustainability in iran. during the period of the islamic revolution, territorial governance was implemented based on the strategy of self-sufficiency and with the aim of economic resilience, reducing vulnerability, and ensuring iran’s food security. the main question of the research is what effect the self-sufficiency strategy has had on territorial governance in iran and what are its environmental and territorial consequences. this research was carried out by descriptive and analytical methods and document analysis, and the data needed for the research was obtained from iran’s upstream documents and laws, especially the five-year development plans of the islamic republic of iran. the results of the research show that iran’s territorial governance has been influenced by the policy of self-sufficiency as a sustainable strategy of the islamic republic of iran. in such a way the policy of self-sufficiency has become the basis for double pressure and threat to iran’s biological and water resources, and if it continues, it can threaten the social and economic life of many cities and villages in iran.