ارزیابی تغییرات سرمایه طبیعی و میزان پایداری اکولوژیک در منطقه حفاظت شده حرا

افزایش تقاضا و سطح مصرفی جوامع انسانی، منجر به بهره‌برداری بی‌رویه از سرمایه طبیعی و ‏افزایش ناپایداری اکولوژیک در اکوسیستم‌های طبیعی به‌ویژه مناطق تحت حفاظت شده است. ‏از‌این‌رو، تداوم روند استفاده از خدمات اکوسیستمی، منجر به افزایش فشارهای اکولوژیک و کاهش ظرفیت سرمایه‌های ‏طبیعی در تامین نیازهای بشری می‌شود. براین اساس، در مطالعه حاضر به ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی سرمایه طبیعی و میزان پایداری اکولوژیک در منطقه حفاظت شده حرا طی سال‌های 2021-1989 با استفاده از مدل ردپای اکولوژیک پرداخته شد. نتایج نشان داد که در بین کاربری‌های موجود، پهنه‌های جزر‎و‎مدی بیش‌ترین روند افزایشی و ‏پهنه‌های ‏آبی بیش‌ترین روند ‏کاهشی را دارند. علاوه‌براین، نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است ‏که وسعت رویشگاه‌های مانگرو طی سال‌های مورد مطالعه، کاهش یافته است. ‏همچنین نتایج عملکرد و هم‌ارزی در بین کاربری‌های منطقه نشان داد که، پهنه‌های آبی (بسترصید) بیشترین ضریب هم‌ارزی را ‏به خود ‏اختصاص داده‌اند و در طی این دوره، بیشترین کاهش سطح را نشان می‌دهند. در حالی‌که، جنگل‌های مانگرو با ‏کمترین ‏سطح در بین کاربری‌ها، بیشترین ضریب عملکرد را دارا می‌باشند. در محدوده ‏مورد مطالعه، ردپای اکولوژیک دارای ‏روند افزایشی، ظرفیت زیستی کاهشی و کسری اکولوژیک از روند افزاینده‌ای برخوردار ‏است.‏ بدین ترتیب، شاخص اندازه ردپای اکولوژیک طی سال‌های 1989-2021 افزایش یافته است که این ‏نتایج حاکی از شدت ‏بالای استفاده از منابع دارد. همچنین شاخص عمق پا نیز از روند افزاینده‌ای برخوردار است که نشان دهنده ‏افزایش شدت ‏مصرف سرمایه طبیعی و کاهش انباشت سرمایه در طی سال‌های مورد مطالعه می‌باشد. بنابراین، تغییر در الگوی تولید و مصرف به‌منظور ایجاد تعادل اکولوژیک و کنترل ناپایداری ‏در این منطقه امری ضروری است. از طرفی، جلوگیری از افزایش تغییرات پوشش/ کاربری اراضی و همچنین حفاظت از ‏سرمایه طبیعی، مستلزم ایجاد مدیریتی یکپارچه برای توسعه پایداری و استفاده از منابع طبیعی با توجه به ظرفیت ‏برد زیستی منطقه می‌باشد.‏

evaluation of natural capital changes and ecological sustainability in the hara protected area

the increased demand and consumption level of human societies has led to excessive exploitation of natural capital and increased ecological unsustainability in natural ecosystems, especially in protected areas (pas). therefore, the continuation of the process of using ecosystem services leads to an increase in ecological pressures and a decrease in the capacity of natural resources to meet human needs. therefore, in the present study, the spatial-temporal changes in natural capital and the level of ecological sustainability in the hara pas from 1989 to 2021 were evaluated using the ecological footprint model. as the results revealed, tidal zones have the most increasing trend among the existing uses, and water areas show the most decreasing trend. in addition, the obtained results indicate that the extent of mangrove habitats has decreased during the studied years. also, the performance and equivalence results among the uses of the region showed that the water areas (aquaculture and fishing area) have assigned the highest equivalence coefficient and during this period, they show the greatest decrease in surface area. while mangrove forests with the lowest level of land use have the highest productivity coefficient. in the studied area, the ecological footprint has an increasing trend, the biological capacity (bc) is decreasing, and the ecological deficit (ed) is increasing. thus, the ecological footprint index has increased from 1989 to 2021, which indicates the high intensity of resource use. also, the foot depth index has an increasing trend, which indicates the increase in the intensity of natural capital consumption and the decrease in capital accumulation during the studied years. therefore, it is necessary to change the pattern of production and consumption to create ecological balance and control unsustainability in this area. on the other hand, preventing the increase of land cover/use changes as well as the protection of natural capital requires the creation of an integrated management for sustainable development and use of natural resources according to the region’s bc.