تحلیل عوامل موثر بر مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی منطقه مورد مطالعه: دهستان حسن آباد، شهرستان اسلام آباد غرب

کاهش منابع آبی و استفاده‌ ناکارآمد از آن، تاثیر عمده‌ای بر اقتصاد روستایی و بخش کشاورزی داشته است؛ به همین دلیل توجه به مدیریت آب کشاورزی به مسئله‌ای محوری تبدیل شده است. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است به بررسی عوامل موثر بر مدیریت بهینه‌ منابع آب کشاورزی در شهرستان اسلام‌آباد غرب در استان کرمانشاه پرداخته شود. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی – تحلیلی است. جامعه‌ آماری را سرپرستان خانوار بهره‌بردار اراضی کشاورزی تشکیل می‌دهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 337 نفر برآورد گردید. جهت تحلیل موضوع از مدل‌سازی معادلات ساختاری (smart pls) بهره گرفته شد. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین بار عاملی برای معرف‌های افزایش میزان بهره‌وری محصولات کشاورزی (0.729)، استخر جمع‌آوری و ذخیره آب (0.743) و حفاظت از منابع آب (0.734) می‌باشد. همچنین میانگین ضریب آلفای کرونباخ 0.801 و پایایی ترکیبی 0.852 ارزیابی گردید. بیشترین مقدار t با 17.530 در مدل ساختاری بین متغیرها، مربوط به متغیر اقتصادی و فنی می‌باشد. مقادیر به‌دست‌آمده برای هفت عامل اصلی بیانگر این است که مدل ساختاری پژوهش از برازش مناسب و قابل‌قبولی برخوردار است و شاخص‌های مربوط به سازه‌های برون‌زای مدل را پیش‌بینی می‌کنند. نتایج بیانگر این است که مدیریت صحیح و افزایش بهره‌وری آب مستلزم به‌کارگیری مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، فنی، آموزشی و... با همکاری مردم، نهادها و اعمال اصلاحاتی در ساختار قوانین است؛ بنابراین جهت بهبود وضعیت روستاهای موردمطالعه، لازم است بهره‌برداری صحیح و افزایش راندمان آبی از دو بعد کمی و کیفی عامل محدودکننده در افزایش تولید کشاورزی صورت گیرد. ازاین‌رو باتوجه‌به اینکه بخش کشاورزی که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده منابع آبی است، در آینده باید با سایر بخش‌ها در زمینه مصرف آب رقابت کند و با تغییرات اقلیمی نیز سازگار باشد.

analysis of factors affecting the optimal management of agricultural water resources (case study: hassan abad district, west islamabad county)

the reduction of water resources and their inefficient use has had a major impact on the rural economy and the agricultural sector. for this reason, attention to agricultural water management has become a central issue. therefore, in the present study, an attempt has been made to investigate the factors affecting the optimal management of agricultural water resources in islamabad west county in kermanshah province. this research is applied in terms of purpose and is descriptive-analytical analysis. the statistical population consists of heads of agricultural land-exploiting households. the sample size was estimated to be 337 people using cochran’s formula, and smart pls software was used to analyze the issue. the analysis of the findings shows that the highest factor loading was estimated for the indicators of increasing the productivity of agricultural products (0.729), water collection and storage pool (0.743), and protection of water resources (0.734). the average cronbach’s alpha coefficient was 0.801, and composite reliability was evaluated at 0.852. the highest value of t (17.530) in the structural model between variables is related to economic and technical variables. the values obtained for the seven main factors indicate that the structural model of the research has a suitable and acceptable fit and predicts the indicators related to the exogenous structures of the model. the results show that the correct management and increase of water productivity require using a set of economic, technical, educational factors, etc., with the cooperation of people, institutions, and reforms in the structure of laws. therefore, to improve the condition of the studied villages, the correct exploitation and increase of water efficiency from both quantitative and qualitative dimensions are the limiting factors in increasing agricultural production. therefore, considering that the agricultural sector, which is the largest consumer of water resources, in the future must compete with other sectors in the field of water consumption and adapt to climate change.