کنترل و پایش ردپای کربن گامی در راستای توسعه پایدار شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر تبریز)

سوخت‎های فسیلی به همراه محل‎های دفن پسماند شهری منابع اصلی انتشار گازهای گلخانه‎ای هستند. مطالعات نشان می‎دهد که یکی از موثرترین راه‌ها برای کاهش  co2در جو، افزایش فضای سبز در شهرها است. هدف از این مطالعه، محاسبه و برآورد سرانه فضای سبز موردنیاز برای جذب ردپای کربن حاصل از مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله‎ها است. محاسبه انتشار گازهای گلخانه‎ای از محل دفن زباله برای اولین‌بار در برنامه‎ریزی شهری ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی - تحلیلی می‌باشد. داده‎های موردنیاز این پژوهش از گزارش‎های مربوط به مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله شهر تبریز به دست آمد. همچنین، از روش برآورد ارائه شده توسط وزارت نفت ایران برای محاسبه غیرمستقیم انتشار گازهای گلخانه‎ای و مدل ریاضی طراحی شده توسط آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده برای تخمین حجم گاز تولیدی از محل لندفیل‎ها استفاده شد. یافته‎ها نشان داد که حجم دی‎اکسید‎کربن انتشاریافته از مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله در سال‎های 1392 تا 1398، به ترتیب 5850363، 5089094، 2839819، 2206225، 2355156 و 2763010 تن بوده است. محاسبه ردپای کربن نشان داد که سرانه فضای سبز موردنیاز برای جذب آن، 943 مترمربع می باشد. اما حقابه زیست‌محیطی موردنیاز برای تامین آب این مقدار از فضای سبز باتوجه‌به بحران آبی موجود، وجود ندارد. بر همین اساس و با درنظرگرفتن پیشنهادهای بین‌المللی، لازم و ضروری است که بر روی انرژی‎های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی و بادی در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‎ای به‌ویژه دی‎اکسید‎کربن، سرمایه‎گذاری گردد. همچنین، ناوگان حمل‎و نقل عمومی هیبریدی باید جایگزین خودروهای بنزینی و گازوئیلی گردد.

carbon footprint controlling and monitoring as a step toward sustainable urban development, (case study: tabriz city _ iran)

fossil fuels associated with urban landfills are the main sources of greenhouse gas emissions. studies indicate that one of the most effective ways to reduce co2 in the atmosphere is to increase green space and afforestation in cities. this study aims to predict green space demand to absorb carbon footprints from fossil fuel consumption and landfill. calculating greenhouse gas emissions through landfill is examined and evaluated for the first time in urban planning in iran. this research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. the raw data required for this study were obtained from reports on fossil fuel consumption and landfill in tabriz. also, the estimation method provided by the ministry of petroleum of iran was used to indirectly calculate greenhouse gas emissions and a mathematical model designed by the us environmental protection agency to estimate the volume of gas produced. the results indicated that the volume of co2 emitted from 2013 to 2019 were, respectively, about 5,850,363 - 5,089,094 - 2,839,819 - 2,206,225 - 2,355,156 and 2,763,010 tons. calculating the carbon footprint shows that the per capita green space needed to absorb co2 for 2018-2019 is 943 m2. but the environmental rights needed to provide water for this amount of green space are not there due to the existing water crisis. based on this and taking into account international proposals, it is necessary to invest in renewable energy, especially solar and wind energy, in order to reduce the emission of greenhouse gases, especially carbon dioxide. also, the hybrid public transport fleet should replace gasoline and diesel vehicles.