ارزیابی ژئوبیودایورسیتی منطقه اشترانکوه بر اساس شاخص gbi

فرایندهای مختلف زیستی و زمین‌شناختی به‌ویژه فرسایش منجر به تنوع ویژگی‌های محیطی می‌گردد که تحت مفاهیمی همچون ژئودایورسیتی و بیودایورسیتی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، مفهوم جدیدی تحت عنوان ژئوبیودایورسیتی معرفی شده که بر مکان‌های با اهمیت بالای ژئودایورسیتی و بیودایورسیتی تمرکز دارد. باتوجه‌به اهمیت شناسایی این مناطق برای اهداف حفاظتی و بهره‌برداری پایدار، در این تحقیق به بررسی ژئوبیودایورسیتی منطقه اشترانکوه واقع در استان لرستان پرداخته شده است. داده‌های تحقیق شامل عناصر مختلف زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی، آب، خاک، پوشش گیاهی و حفاظت است که از طریق مطالعات کتابخانه‌ای –اسنادی و میدانی جمع‌آوری‌ شده‌اند. در ادامه، برای دستیابی به اهداف تحقیق و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شاخص gbi بهره گرفته شده است. این شاخص از طریق ایجاد سلول‌های شش‌ضلعی و یک ماتریس تحلیلی، چهار زیرشاخص ژئودایورسیتی، ژئومورفولوژی، پوشش گیاهی و سطوح حفاظتی را ارزیابی و تلفیق نموده و مناطق با اهمیت بالای ژئوبیودایورسیتی را مشخص می‌کند. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که از نظر شاخص ژئودایورسیتی بیش از 62 درصد، از نظر شاخص ژئومورفولوژی حدود 59.35 درصد، از نظر شاخص پوشش گیاهی حدود 59.20 درصد از منطقه موردمطالعه دارای ارزش زیاد و خیلی زیاد هستند. درحالی‌که از نظر شاخص حفاظت بیش از 70 درصد منطقه موردمطالعه در سطح حفاظتی کم و خیلی کم توزیع یافته‌اند. در نهایت، از نظر ژئوبیودایورسیتی تعداد 2587 سلول شش‌ضلعی (44.35 درصد منطقه) دارای ارزش زیاد و خیلی زیاد هستند که عمدتاً در داخل منطقه حفاظت شده اشترانکوه به‌ویژه در شرق و جنوب دریاچه گهر، امتداد دره نی‌گاه و منطقه وزمدر توزیع یافته‌اند؛ بنابراین، ضروری است ضمن توجه به نتایج مطالعه حاضر، یک رویکرد مدیریت یکپارچه در منطقه اشترانکوه به‌ویژه در بخش‌های حفاظت شده توسط دستگاه‌های ذی‌ربط پیاده‌سازی شود که ارزش‌های ژئوبیودایورسیتی منطقه برای نسل‌های مختلف حفظ گردد.

geobiodiversity assessment of oshtorankuh region based on gbi index

various biological and geological processes, especially erosion, lead to the diversity of environmental features, which are studied under concepts such as geodiversity and biodiversity. in recent years, a new concept called geobiodiversity has been introduced, which focuses on places with high geodiversity and biodiversity importance. considering the importance of identifying these areas for conservation purposes and sustainable uses, in this research, the geobiodiversity of the oshtorankuh area located in lorestan province has been investigated. the research data includes various elements of geology, geomorphology, water, soil, vegetation and environmental protection level, which have been collected through library-documentary and fieldworks. in the next step, the gbi index has been used to achieve research goals and data analysis. this index evaluates and integrates four sub-indexes of geodiversity, geomorphology, vegetation and protection levels through the creation of hexagonal cells and an analytical matrix, and finally identified the areas with high geobiodiversity value. the obtained results showed that in terms of geodiversity index, more than 62 percent; in terms of geomorphology index, about 59.35 percent; in terms of vegetation index, about 59.20 percent of the studied area have high and very high values. while in terms of protection index, more than 70 percent of the studied area is distributed in low and very low protection levels. finally, in terms of geobiodiversity, the number of 2587 hexagonal cells (44.35 percent of the area) have a high and very high value, which are mainly inside the oshtorankuh protected area, especially in the east and south of gahar lake, along the neygah valley and in the vazmdar area have been distributed. therefore, it is necessary to implement an integrated management approach to preserve the geobiodiversity values in the oshtorankuh region by the relevant organizations and with the participation of local communities.