الگوی کاربری ترکیبی در بافت‌های فرسوده ناکارآمد منطقه هجده شهر تهران و نقش آن در بازآفرینی پایدار محلّه‌ای

توسعه‌ شهری مبتنی بر ترکیب کاربری ها، رویکرد جدیدی برای نظم بخشیدن و استفاده‌ بهینه از فضای کالبدی و همچنین دستیابی به پایداری به ویژه در فرایند بازآفرینی بافت‌های فرسوده‌ ناکارآمد شهری به شمار می‌آید. هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی بین کاربری ترکیبی و شاخص‌های پایداری در بافت‌های فرسوده‌ ناکارآمد محلاّت است. در نوشتار پیش رو پس از ارزیابی میزان کاربری ترکیبی به وسیله‌ مدل های آنتروپی، مقیاس دسترسی و آماره‌ کانونی، با استفاده از تکمیل پرسش نامه و بهره گیری از نرم افزار اِس.پی.اِس.اِس.، میزان پایداری بافت‌های فرسوده‌ ناکارآمد و همچنین همبستگی میان کاربری ترکیبی و پایداری بافت‌های هدف پژوهش محاسبه شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که میزان کاربری ترکیبی در محلاّت مورد مطالعه از توزیع یکسانی برخوردار نبوده و ازنظر پایداری نیز، تمامی بافت های فرسوده‌ ناکارآمد، در وضعیّت پایین تر از حدّ متوسّط پایداری قرار داشته و ناپایدار به شمار می روند؛ همچنین یافته‌های بخش سوم پژوهش بیانگر آن است که بین میزان ترکیبی بودن کاربری های محلاّت و شاخص های پایداری (مشارکت، تنوّع و غنای بصری) رابطه و همبستگی مثبت وجود دارد و برعکس، با افزایش کاربری ترکیبی، پایداری در شاخص های (همبستگی و تعامل اجتماعی، سرزندگی، دسترسی، سرسبزی، تعلّق مکانی، امنیت، حمل‌ و نقل، کیفیت مسکن و کیفیت محیط) کاهش‌ یافته است. نتایج نهایی پژوهش نشان دهنده‌ آن است که میزان ترکیبی بودن کاربری ها می تواند بر سطح پایداری بافت های فرسوده‌ ناکارآمد در محلاّت تاثیرگذار باشد؛ امّا ارتباط درونی شاخص های پایداری با همدیگر، نوع ترکیب و کیفیت کاربری های محدوده‌ بافت فرسوده و بافت‌های اطراف، می تواند جهت های پایداری بافت های فرسوده‌ ناکارآمد را مشخّص کند.

mixed land use pattern in deteriorated and inefficient neighborhoods of region eighteen of tehran and its role in sustainable neighborhood regeneration

urban development based on the mixed land use is a new approach not only to regulate and make optimal use of physical space but also achieve sustainability, especially in the process of regenerating deteriorated and inefficient urban area of neighborhoods. the current study aims to investigate the correlation between mixed land use and sustainabilityindicators in deteriorated and inefficient urban area of neighborhoods. in this study, after evaluating the amount of mixed land use by entropy models, access scale and focal statistics have been calculated by using a questionnaire and spss software. moreover, the degree of stability of deteriorated and inefficient urban area and also the correlation between mixed land use and sustainability were also investigated. the target tissues of the research have been calculated. findings indicate that the rate of mixed land use in 17 neighborhoods of the study area does not have thesame distribution and in terms of stability, all deteriorated and inefficient urban area of the study areas are below the average stability level which areconsidered unstable. besides, the findings of the third part of the study indicate that there is a positive relationship and correlation between themixed land use of neighborhood and sustainability indicators (participation, diversity and visual richness) and vice versa, with increasing mixed landuse, sustainability in indicators (correlation,vitality, accessibility, greenery, spatial affiliation, security, transportation, housing quality and environmental quality) decreased. the final results of the study reveal that the mixed land use can affect the level of sustainability of deteriorated and inefficient urban area in neighborhoods. however, the interrelationship ofsustainability indicators with each other, the type of composition and quality of uses of the area of worn tissue and surrounding tissues can determine the aspects of sustainability of deteriorated and inefficient urban area.