تحلیل و ارزیابی عملکردآمایشی فضاهای روستایی با استفاده از مدل‌های تصمیم‎گیری mabac و bwm (مطالعه موردی: بخش‎های شهرستان دلفان استان لرستان)

حاکمیت عملکرد مناسب آمایشی، نمودی از کاربرد اصول سرزمین‎آرایی درست از جانب مدیران است. با استمرار این روند، شاهد پایداری مناطق سکونتی خواهیم بود. در غیر این صورت موجبات عدم تعادل منطقه‎ای فراهم شده، و ناپایداری را در بر دارد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی عملکرد آمایشی فضاهای روستایی در میان بخش‎های سه‎گانه شهرستان دلفان انجام شده است. روش تحقیق مقاله در چهارچوب مطالعات کتابخانه‎ای بوده، و جهت تجزیه‌وتحلیل معیارها و رویکردهای حاکم بر بخش‎ها از روش وزن‎دهی bwm و مدل اولویت‎بندی mabac استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که عملکرد آمایشی در مناطق موردمطالعه در سطح پائینی قرار داشته و سطح عملکردی بخش‎های تابعه شهرستان دلفان بیشتر بر مبنای رویکرد سازگاری تبیین شده‎اند. به‌طوری‌که در میان رویکردها و معیارهای تاثیرگذار بر آمایش بخش‎های موردمطالعه بر اساس دیدگاه 22 نفر از کارشناسان و خبرگان شهرستان، رویکرد سازگاری با وزن 421 /0 بیشترین وزن را در عملکرد آمایشی بخش‎های تابعه شهرستان دلفان داشته است. بدین معنی که در زیرمجموعه عناصر ذهنی و عینی مبتنی بر رویکرد و معیار سازگاری، گویه‎هایی چون فاصله از بزرگراه‎ها؛ فاصله‎ از راه‎های عبوری اصلی؛ فاصله از کاربری‎های درمانی و بیمارستانی؛ فاصله از مراکز نظامی و انتظامی؛ نزدیکی به کاربری‎های فرهنگی؛ نزدیکی به کاربری‎های ورزشی؛ اثربخشی، کارایی اقتصادی و انعطاف‎پذیری مکان؛ همگامی با هنجارهای فرهنگی و ارزش‎های اجتماعی؛ ظرفیت ایجاد اشتغال و افزایش درآمد؛ میزان سازگاری با تغییرات اقلیمی؛ میزان سازگاری با تفکرات تصمیم‎گیران و سیاست‎گذاران؛ میزان دسترسی به توزیع منابع؛ میزان دسترسی به کیفیت زمین، آب، مواد خام؛ میزان کیفیت زیرساخت‎ها؛ سازگاری با ترکیب، چیدمان، الگو و شکل روستاها از بیشترین اهمیت در میزان عملکرد آمایشی فضاهای روستایی در بخش‎های موردمطالعه برخوردارند. در نهایت با ترکیب مدل‌های تصمیم‎گیری، بخش مرکزی، از بیشترین عملکرد آمایشی در مقایسه با سایر بخش‎های شهرستان دلفان برخوردار بوده است.

an analysis and evaluation of spatial planning performance of rural spaces using decision making models mabac and bwm (a case study: parts of delfan city, lorestan province)

method of the article is within the framework of library studies, also the bwm weighting method and the mabac prioritization model were employed to analyze the criteria and approaches governing the parts in question. the results indicated that the planning performance in the areas under investigation was at a low level and the performance level of the subdivisions of delfan city was mostly explicated based on the compatibility approach. so that among the approaches and criteria influencing the planning of parts under study, based on the opinion of 22 experts of the city, the compatibility approach with a weight of 0.421 had the most weight in the performance of the parts of delfan city. this means that in the subset of subjective and objective elements based on the compatibility approach and compatibility criteria, the following items have most importance in the planning performance of rural spaces in the parts under study including: distance from highways; distance from the main roads; distance from medical and hospital facilities; distance from military and law enforcement centers; proximity to cultural facilities; proximity to sports facilities; effectiveness, economic efficiency and flexibility of location; harmonization with cultural norms and social values; the capacity to job creation and income increase; the degree of adaptation to climate change; the degree of compatibility with the thinking of decision makers and policy makers; accessibility to resource distribution; the level of access to the quality of land, water, and raw materials; the level of infrastructure quality; compatibility with the composition, arrangement, layout and shape of villages. finally, with the integrated model, the central part compared with other parts of delfan city enjoyed the greatest planning performance.