شناسایی زیست‌پذیری ارزیابی مولفه‌های موثر بر زیست‌پذیری در نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر اسفراین)

امروزه زیست‌پذیری شهری به‌عنوان کلیدی‌ترین مفهوم در برنامه‌ریزی شهری هست و با تمام زوایا و ابعاد ذهنی و عینی سکونتگاه‌های شهری سروکار دارد. در راستای اهمیت زیست‌پذیری برای شهرها، هدف پژوهش حاضر تحلیل و ارزیابی زیست‌پذیری نواحی شهری در محدوده شهر اسفراین است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف پژوهش کاربردی و ازلحاظ روش توصیفی تحلیلی می‌باشد. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های موردنیاز از روش کتابخانه‌ای، میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده‌شده است. در این پژوهش به‌منظور بررسی زیست‌پذیری شهری در محدودی شهر اسفراین، در ابتدا ابعاد و مولفه‌های موثر بر زیست‌پذیری شهری با استفاده از تکنیک دلفی شناسایی‌شده و با استفاده از روش anp رتبه‌بندی گردیدند. در ادامه به بررسی میزان زیست‌پذیری محلات بر اساس ابعاد شناسایی‌شده، پرداخته شد. در انتها به بررسی ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی نسبت به یک وضعیت مطلوب پرداخته شد. یافته‎های پژوهش حاکی از این است که مولفه‌هایی چون مسکن مناسب و هویت و حس تعلق مکان، سطح درآمد، آموزش و کیفیت آن، کیفیت پیاده‌روها و فضاهای عمومی، دسترسی به مراکز تجاری و خدماتی، دسترسی به مراکز درمانی، پارک و فضاهای سبز ازجمله مهم‌ترین عوامل موثر بر زیست‌پذیری شهری در محدوده موردمطالعه هستند. زیست‎پذیرترین محلات شهری اسفراین در میان محلات بیست‌گانه، محلات 20، 16 و 14 هستند. همچنین در میان ابعاد مورد بررسی، بعد زیست‌محیطی به دلایلی چون وضعیت مطلوب آب‌وهوایی، فضاهای باز و سبز شهری و چشم‌اندازهای زیبا در وضعیت مطلوبی است، اما سه بعد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در وضعیت متوسط رو به پایین قرار دارند.

identification and evaluation of livability components in urban areas (a case study: esfarayen city)

urban livability deals with all aspects and dimensions of urban settlements that seek to create a healthier and more livable urban environment for current and future generations. in line with the importance of livability for cities, in the present study, we have analyzed and evaluated the livability of urban areas within the municipality of esfarayen. the present study is descriptiveanalytical in purpose and applied in research results. first, using the delphi technique, the dimensions and components affecting urban livability were identified according to the metropolitan area of ​​esfarayen. then, after ranking these dimensions, the situation of esfarayen urban neighborhoods in terms of livability was examined using the anp method. finally, the livability of this city in terms of physical, economic, social, and environmental dimensions with a favorable situation was studied and compared. findings showed that among the most critical factors affecting urban livability in esfarayen city include components of adequate housing dimensions and identity and sense of place, income level, education and quality, quality of sidewalks and public spaces, access to centers commercial and service, access to medical centers, parks, and green spaces. the research findings also indicate that the most livable urban areas of esfarayen include neighborhoods 20, 16, and 14, with the highest livability. the results of the study showed that although the city of esfarayen is in a favorable condition in terms of environmental viability, which is due to the excellent climate, open and green urban spaces, and beautiful landscapes of the city, in terms of physical and economic dimensions, it is in a moderately downward position.