تحلیل سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه‌ی ایران با تاکید بر امنیت غذایی پایدار شهری

غذا هم به موضوعی محوری در توسعه و هم به چشم‌اندازی برای ادغام و رسیدگی به طیف وسیعی از چالش‌های جهانی معاصر تبدیل شده است و توجه سطح بالایی را در بحث‌های سیاست بین‌المللی و در میان بازیگران جهانی، ملی و محلی به خود جلب کرده است. همچنین غذا مسئله‌ای سیاسی است که در مورد چگونگی تشکیل و تغییر سیستم‌های غذایی و ماهیت روابط قدرت بین بازیگران مختلف بحث‌هایی را مطرح می‌کند. در این میان سیاست‌های دولت به‌عنوان قوی‌ترین بازیگر سیستم‌های غذایی، تاثیر بی‌بدیلی در دستیابی به امنیت غذایی پایدار و تحقق حق بر غذای ساکنان شهری و روستایی دارد. تحقیق حاضر از لحاظ روش‌شناسی در زمرة تحقیقات کیفی قرار دارد که با روش تحلیل مضمون برنامه‌های توسعة جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر امنیت غذایی پایدار شهری انجام شده است. ساختاربندی مضامین با استفاده از نرم‌افزار maxqda 2020 صورت‌گرفته است. مضامین مرتبط با امنیت غذایی در قالب چهار شاخص موجود بودن، دسترسی، بهره‌مندی و ثبات دسته‌بندی شده است. نتایج نشان می‌دهد که رویکرد برنامه‌های توسعه به امنیت غذایی هنوز بنیان روستایی دارد و شهرها بیشتر به‌عنوان مصرف‌کنندگان تولیدات روستایی مطرح هستند و برنامه‌ریزی سیستم‌های غذایی پایدار در متن این برنامه‌ها به‌صورت جدی پیگیری نشده است؛ لذا تحقق امنیت غذایی به‌عنوان خروجی سیستم‌های غذایی پایدار و تحقق حق بر غذای ساکنان شهری با مشکل روبه‌رو است. در همین راستا رویکرد برنامه‌های توسعه باید بر یکپارچه‌سازی سیاست‌های غذایی و پایداری تولیدات و برخورد هماهنگ با چالش‌های غذایی استوار باشد. پیشنهاد می‌شود در فرایند وضع قوانین توسعه، ادغام سیاست‌های غذایی پایدار و نقش برنامه‌ریزان شهری در سیاست‌گذاری غذای شهری در دستور کار قرار بگیرد.

the analysis of iran’s development policies and programs with emphasis on sustainable urban food security

food has become both a central issue in development and a vision for integrating and addressing a wide range of contemporary global challenges, attracting high-level attention in international policy debates among global, national, and local actors. also, food is a political issue that raises debates about how to form and change food systems and the nature of power relationsbetween different actors. meanwhile, the policies of the government, as the strongest actor in food systems, have an irreplaceable effect on achieving sustainable food security and realizing the right to food for urban and rural residents. in terms of methodology, the current research is among the qualitative researches, carried out with the method of content analysis of thedevelopment programs of the islamic republic of iran, with an emphasis on sustainable urban food security. the themes were structured using maxqda2020 software. themes related to food security are categorized in the form of four indicators of availability, accessibility, benefit, and stability. the resultsshow that the approach of development programs to food security is still rural-based, and cities are more prominent as consumers of rural products, and the planning of sustainable food systems in the context of these programs has not been seriously pursued. therefore, realizing food security as an output of sustainable food systems and realizing the right to food of urban residents is facing a problem. in this regard, the approach of development programs should be based on the integration of food policies and thesustainability of production and a coordinated approach to food challenges. it is suggested that in the process of establishing development laws, the integration of sustainable food policies and the role of urban planners in urban food policy should be on the agenda