راهکارهای بکارگیری اراضی کشاورزی رها شده و بایر در شهرستان سنندج

تغییر کاربری زمین های کشاورزی، بی استفاده ماندن و رهاکردن زمین های کشاورزی حاشیه شهرها، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بخش کشاورزی و روستایی است. این تغییرات، طی دهه‌های اخیر آثار مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را به همراه داشته است؛ به همین سبب، پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکارهای جلوگیری از تغییر کاربری زمین های کشاورزی از دیدگاه کشاورزان انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را کشاورزان بخش مرکزی شهرستان سنندج (4900 = n) تشکیل داده‌اند. حجم نمونه‌ها درمجموع با استفاده از فرمول کوکران، 357 نفر تعیین شد و برای نمونه‌گیری، از روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک استفاده شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش نامه بود که روایی آن توسّط گروه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان و پایایی آن با انجام پیش‌آزمون و مقدار آلفای کرونباخ به میزان 0.88 مورد تایید قرار گرفت.برای تعیین راهکارهای جلوگیری از تغییر کاربری زمین های کشاورزی، از مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که راهکارهای به‌کارگیری زمین های کشاورزی رهاشده و بایر در چهار گروه شامل اجتماعی اقتصادی، فنّی ساختاری، مدیریتی نظارتی و قانونی سیاست‌گذاری قابل تقسیم‌بندی است. براساس نتایج تحلیل عاملی تاییدی از دید کشاورزان، موثّرترین راهکارها به ترتیب قانونی سیاست‌گذاری و مدیریتی نظارتی هستند. راهکارهای قانونی و سیاست‌گذاری در منطقه مورد مطالعه یعنی شهرستان سنندج، می‌تواند عوامل دیگر را به خود وابسته کند و تا حدود زیادی مانع کاربری‌های اراضی کشاورزی در اطراف شهر گردد؛ بنابراین، لازم است تا با وضع قوانین اساسی و شفاف و اجرای سیاست‌های لازم‌الاجرا در زمینه کاربری‌های زمین‌های اطراف شهر و با برنامه‌ریزی و نظارت جدّی، این مشکل را مدیریت کرد.