اثربخشی روش‏های اصلاح مراتع گرمسیری بر بهبود خصوصیات و ذخیره کربن آلی خاک (مطالعه موردی: جنوب قصر شیرین استان کرمانشاه)

شرایط تخریب روزافزون مراتع، به ویژه مناطق گرمسیری، لزوم توجّه بیشتر بر اثربخشی عملیات اصلاحی مرتع را می طلبد. پژوهش حاضر در مرتع گرمسیری چغاحمام جلگه نفت‌خانه در 31 کیلومتری جنوب شهر قصر شیرین انجام شده است.هدف از این تحقیق، ارزیابی و اثربخشی عملیات اصلاح مراتع بر بهبود خصوصیات و ذخیره کربن آلی خاک است. بر این اساس، عملیات اصلاحی در این مرتع شناسایی و به چهار تیمار شامل، الف: فارو همراه با بوته‌کاری؛ ب: پیتینگ همراه با بوته‌کاری؛ ج: مدیریت سیستم چرا و د: شاهد با شرایط بهره‌برداری متداول، تفکیک شد. در هر تیمار، هشت نمونه خاک سطحی (0 تا 10 سانتی‌متر) مرتع گرمسیری برداشت و خصوصیات، بافت، آهک کل، اسیدیته، هدایت الکتریکی و کربن آلی خاک اندازه گیری شد.نتایج این پژوهش نشان داد که کربن آلی خاک تیمارهای فارو، پیتینگ، سیستم چرایی و شاهد، به ترتیب 0.82%، 0.90%، 0.68% و 0.38% است که در تیمار پیتینگ از همه بیشتر است و تیمار شاهد با حداقل ذخیره کربن آلی، رابطه معنی داری (در سطح 0.05) با سایر تیمارها داشت؛ همچنین میان سایر خصوصیات خاک شامل، هدایت الکتریکی، اسیدیته، سدیم، شن، سیلت و رس در میان تیمارهای مختلف رابطه معنی‌داری مشاهده نشد. مقدار کربن ذخیره‌شده در خاک سطحی در چهار تیمار فارو، پیتینگ، مدیریت سیستم چرایی و شاهد، به ترتیب 1044، 1146، 875 و 509 کیلوگرم در هکتار است که گویای تاثیر بیش از دوبرابری عملیات بیومکانیکی (به ویژه پیتینگ) نسبت به شاهد بر بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش ذخیره کربن خاک است.