ارزیابی پایداری اکوسیستم با استفاده از روش اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دروک)

ارزیابی پایداری حوضه آبخیز به روش اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، تکنیکی برای درک و اندازه گیری توسعه پایدار است. این تکنیک، امکان مقایسه شرایط موجود منطقه را با وضعیّت ایده آل خود، یعنی توسعه کامل انسانی و یک اکوسیستم سالم و مولّد را فراهم می‌آورد. این روش، به صورت هم زمان، پایداری اکوسیستم و پایداری انسانی را بررسی می کند. در پژوهش حاضر، پایداری حوضه آبخیز دروک با استفاده از روش اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، توسّط 7 معیار و 17 شاخص در بخش انسانی و 8 معیار و 18 شاخص در بخش اکوسیستم بررسی شد. در این پژوهش، حوضه آبخیز دروک، به دو بخش با نام های آق چشمه و قلعه قافه تقسیم و اندازه گیری ها در هر بخش، به صورت مجزّا انجام شد. معیار آموزش و پرورش، مهارت و فقر در هر دو زیرحوضه در شرایط متوسّط است. با افزایش میزان اشتغال جوانان، می توان باعث کاهش میزان وابستگی و بهبود وضعیّت معیار فقر شد. معیار تامین و سلامت موادّ غذایی در هر دو زیرحوضه قابل قبول است. معیار عدالت و برابری در شرایط ضعیف و قابل قبول به ترتیب در زیرحوضه های آق چشمه و قلعه قافه است. امتیاز نهایی زیرحوضه قلعه قافه برابر با 44 و امتیاز نهایی زیرحوضه آق چشمه، 61 است. به طور کلّی، امتیاز هر دو زیرحوضه، نشان می دهد زیرحوضه ها از نظر پایداری در محدوده متوسّط قرار دارند؛ همچنین، امتیاز نهایی حوضه آبخیز دروک، برابر با 52 است که در محدوده وضعیّت متوسّط است. بررسی شاخص ها نشان داد، حوضه مورد نظر از لحاظ وضعیّت کاربری و فرسایش نسبت به سایر شاخص ها در وضعیّت بسیار نامناسبی قرار دارد و این شاخص، بیشترین تاثیر منفی را در حوضه مورد نظر دارد.