کاربرد رویکرد مضرس در مدل سازی قیمت مسکن شهری در ایران

مسکن جزء نیازهای اوّلیّه و اساسی زندگی فردی و اجتماعی انسان است. در اقتصاد توسعه، اهمّیّت مسکن به حدّی است که از جمله شاخص های توسعه و توسعه نیافتگی کشورها محسوب می شود. این پژوهش، به منظور بررسی عملکرد و چگونگی تاثیر متغیّرهای کلان اقتصادی شامل درآمد سرانه خانوار، شاخص قیمت کلّ سهام، نرخ تورّم، قیمت مصرف کننده خانوار شهری و تعداد پروانه های احداث ساختمان مسکونی در الگوی رفتاری قیمت مسکن در کشور با بهره گیری از روش های رگرسیونی ساده، چندمتغیّره و مضرس انجام شد. نتایج حاصل از رگرسیون خطّی ساده و چندمتغیّره نشان داد که به ترتیب وجود همبستگی سریالی مثبت و هم خطّی چندگانه باعث پایین آمدن قابلیت و عدم اعتماد به این مدل ها شده است. از سویی نتایج نشان داد که متغیّر پروانه های مسکونی دارای رابطه خطّی معنی داری با قیمت مسکن نیست و متغیّر نرخ تورّم تنها در صورت حذف داده سال 1393 از رابطه خطّی معنی دار با قیمت مسکن برخوردار می شود. در ادامه با ترسیم نمودار مضرس در دامنه از 0/01 تا 0/52 مشخّص شد که ضرایب رگرسیونی مدل های چندمتغیّره در عدد مضرس 0/08 و 0/1 پایدار می شوند؛ بنابراین با اتّخاذ اعداد مضرس یادشده، مدل های رگرسیونی با ضرایب رگرسیونی واقعی بازتولید و مشخّص شد که در یک مدل ترکیبی، متغیّرهای درآمد سرانه خانوار، قیمت مصرف‌کننده‎ خانوار شهری، نرخ تورّم و شاخص کلّ قیمت سهام به ترتیب با ضرایب بتای 0/349، 0/348، 0/288 و 0/0612 مقدار، در قیمت مسکن شهری ایران موثّر هستند. به طور کلّی، نتایج این مطالعه نشان داد که چون متغیّرهای کلان اقتصادی معمولاً از شرط تعامد برخوردار نبوده و دارای رابطه خطّی هستند؛ لذا، به منظور ارائه مدل های واقعی تر که از قابلیت برون یابی مناسب برخوردار باشند، ضرورت دارد که از رگرسیون مضرس استفاده شود؛ چراکه روش حداقل مربعات در این موارد، برآوردهای غیرواقعی از ضرایب متغیّرهای رگرسیونی ارائه می دهد.