پیش‌بینی مصرف مواد در نوجوانان دیابتی: نقش افسردگی و استرس با میانجیگری‌ روابط خانوادگی

مقدمه و هدف: دیابت از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در کودکان و نوجوانان است. پژوهش با هدف بررسی نقش افسردگی و استرس با میانجی روابط خانوادگی در مصرف مواد نوجوانان دیابتی انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه پژوهش نوجوانان دیابتی عضو انجمن دیابت شهر ارومیه و مراجعه‌کننده به پزشکان متخصص دیابت و بیمارستان امام خمینی (ره) شهر ارومیه در سال 1398 بودند که 206 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مقیاس غربالگری مصرف مواد نسخه نوجوانان و پرسشنامه‌های افسردگی، استرس و روابط خانوادگی بودند. داده‌ها با روش‌های ضرایب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته ها: یافته‌ها نشان داد که مدل پژوهش حاضر بر اساس شاخص‌های برازش مدل مانند cfi با مقدار 0.97 و gfi با مقدار 94.0 برازش مناسبی داشت. همچنین، اثرهای مستقیم افسردگی  (β=-0.33, p<0.001) و استرس (β=-0.51, p<0.001) بر روابط خانوادگی و روابط خانوادگی (β=-0.25, p<0.008) بر مصرف مواد معنادار بود، اما اثرهای مستقیم افسردگی (β=0.02, p=0.73) و استرس (β=0.04, p=0.64) بر مصرف مواد معنادار نبود. علاوه بر آن، اثرهای غیرمستقیم افسردگی (β=0.17, p=0.007) و استرس (β=0.26, p=0.006) با میانجی روابط خانوادگی بر مصرف مواد معنادار بود. نتیجه گیری: افسردگی و استرس از طریق کاهش روابط خانوادگی می‌توانند باعث افزایش سوءمصرف مواد در نوجوانان دیابتی شوند. 

predicting substance use in diabetic adolescents: the role of depression and stress with the mediation of family relationships

introduction: diabetes is one of the most common chronic diseases among children and adolescents. this study aimed to investigate the role of depression and stress, mediated by family relationships, in substance use among diabetic adolescents.methods: this study utilized a correlational design employing structural equation modeling. the research population consisted of diabetic adolescents who were members of the urmia diabetes association and were referred to diabetes specialists at imam khomeini hospital (ra) in urmia city in 2019. a total of 206 individuals were selected using available sampling methods. the research tools included the substance use screening scale-adolescent version and questionnaires on depression, stress, and family relationships. data were analyzed using pearson correlation coefficients and structural equation modeling.results: the findings indicated that the current research model fit well based on model fit indices such as cfi (0.97) and gfi (0.94). moreover, the direct effects of depression (β=-0.33, p<0.001) and stress (β=-0.51, p<0.001) on family relationships, and family relationships (β=-0.25, p<0.008) on substance use, were significant. however, the direct effects of depression (β=0.02, p=0.73) and stress (β=0.04, p=0.64) on substance use were not significant. additionally, the indirect effects of depression (β=0.17, p=0.007) and stress (β=0.26, p=0.006), mediated by family relationships, on substance use were significant.conclusion: depression and stress, through their impact on decreasing family relationships, may contribute to increased substance abuse among diabetic adolescents.