اثربخشی آموزش خود مراقبتی بر ادراک استرس شغلی و ادراک خود کارآمدی افراد شاغل دیابتی نوع دو

مقدمه و هدف: با توجه به وجود مشکلات فراوان در ابعاد جسمی و روانی بیماران مبتلا به دیابت و نرخ بالای افراد دیابتیک در ایران و حضور بخش عمده‌ای از آنان در محیط‌های شغلی که مستعد استرس هستند و به دلایل متعددی ادراک خودکارآمدی پایینی دارند، لذا، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش خود مراقبتی بر ادراک استرس شغلی و ادراک خود کارآمدی افراد شاغل دیابتی نوع دو انجام گرفت.مواد و روشها: این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش از نوع شبه آزمایشی و طرح تحقیق به روش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل، همراه با پیگیری 3  ماهه است. جامعه آماری این پژوهش شامل شاغلین دیابتی نوع دو در مرکز انجمن دیابت ایران و گابریک و برخی از کلینیک‌های مستقر در شهر تهران بود که  با تعداد 100 نفر از شاغلین دیابتی نوع دو جهت شرکت در فرایند پژوهش تماس گرفته شد و از این بین 34 نفر آمادگی خود را جهت شرکت در برنامه آموزشی اعلام نمودند که به صورت تصادفی در دو گروه  17 نفره آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه های ادراک استرس شغلی، خودکارآمدی ادراک شده و بسته آموزشی خود مراقبتی بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss انجام شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیری بررسی اثربخشی خود مراقبتی بر کاهش ادراک استرش شغلی و بهبود ادراک خود کارآمدی افراد شاغل دیابتی نوع دو در مرحله پس آزمون و پیگیری نشان داد که رابطه پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری در متغیر های ادراک خودکارآمدی و ادراک استرس شغلی معنی دار است (0.01>p) و نشان داد که آموزش‌های خود مراقبتی منجر به بهبود ادراک خودکارآمدی و کاهش ادراک استرس شغلی شاغلین دیابتی نوع دو می‌گردد.نتیجه‌گیری: بر اساس یافته های پژوهش، ضرورت آموزش بسته خود مراقبتی برای کاهش ادراک استرس شغلی و بهبود ادراک خود کارآمدی افراد شاغل دیابتی نوع دو به دست اندکاران نظام سلامت کشور، مدیران سازمان ها و تمامی کارکنان پیشنهاد می گردد.

Effectiveness of Self-Care Training on Perceived Job Stress and Perceived Self-Efficacy among Type II Diabetic Patients

Introduction: Regard to the wide range of physical and psychological problems of patients with diabetes and high rates of diabetic patients in Iran and the presence of a many number of them in stressful work environments and for a several reasons, they have low selfefficacy perceptions. Therefore, the purpose of the present study was to determine the effectiveness of selfcare training on perceived job stress and perceived selfefficacy among type II diabetic patients at the Iranian Diabetes Association Center, Gabrick and some clinics based in Tehran in spring and summer of 2019.Materials and Methods: this research is practical and quasiexperimental and the research design was pretest and posttest with control group and 3 months’ followup. The statistical population of this study includes type 2 diabetic workers at the Iranian Diabetes Association Center, Gabrick and some clinics based in Tehran.  100 type II diabetic workers were contacted to participate in the research process, and 34 of them expressed their readiness to participate in a training program that was randomly divided into two groups of 17 each and assigned randomly in experimental and control groups and Selfcare training was trained as treatment variable to diabetic patients, whereas no any training to control group. The instruments used in this study were perceived job stress questionnaire, perceived selfefficacy questionnaire and selfcare training package. Data were analyzed by use of repeated analysis of variances and with use of SPSS software.Results: The results showed that the mean scores of job stress perception and selfefficacy perception in the posttest were higher than the pretest group in the experimental group compared to the control group, which shows the improvement of the mentioned variables in the experimental group. In other words, selfcare training has a significant effect on increasing the perception of job stress and selfefficacy in people with type II diabetes in the posttest phase (p <0.01) and this effect remains in the followup phase.Conclusion: According to the result, it is suggested to managers of organizations and practitioners of the health system of Iran, the necessity of closed selfcare education to reduce perception of job stress and improve perception of selfefficacy in type II diabetic workers and all employees of organizations.