آسیب‌شناسی امکان‌پذیری نظارت و کنترل در برنامه‌های توسعه ایران

برنامه‏هاى توسعه نقش مهمی در پیشرفت جوامع داشته‌اند تا بدانجا که یکی از الزامات توسعه، برنامه‌ریزی منسجم، هدفمند و پایدار است که فارغ از مشکلات سیاسی و حاشیه‌ای و همچنین تغییر دولت‌ها، ساختار اجتماعی کشور را مدیریت کند. ایران در میان کشورهای درحال‌توسعه از جمله کشورهایی است که سابقه‌ای دیرینه در تدوین و اجرای برنامه‌های میان‌مدت دارد اما به‌رغم این مهم غالب اهداف این برنامه‌ها محقق نشده و عملاً زمینه تحرک و پویایی اجتماعی فراهم نیامده است. دعوی برنامه‌ریزان توسعه این بوده که در پس برنامه‌های توسعه انقلابی اقتصادی و دگرگونی عظیم سیاسی در نظام اجتماعی حاصل می‌شود. با این دعوی عدم تحقق اهداف در برنامه‌های توسعه به نقص در اجرا و عدم تمکین مجریان به برنامه‌های توسعه نسبت داده شد. این مهم در حالی است که عدم تحقق اهداف برنامه‌های توسعه، مولد عوامل مختلفی است که در این میان ضعف ساختار برنامه‌های توسعه به‌ویژه در حوزه ضمانت اجرایی و امکان‌سنجی و عدم وجود پیش‌نیازهای نهادی برای نظارت و کنترل کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله با تاکید بر دو مولفه مذکور به بررسی الزاماتی می‌پردازیم که امر نظارت و کنترل را میسر و ممکن می‌سازند

Examining the Possibility of Monitoring and Control of Iran Development Plans

Development Plans have always played an important role in the development of societies in practice, one of the requirements of development is targeted, comprehensive and detailed planning which guides the social structure of the country away from political problems and clichés or the change of governments. Iran, among other developing countries, has an old record of devising and implementing mediumterm development plans however most of the objectives of the development plans are not fulfilled and practically the opportunity for social dynamism and mobility has not been created. The planners of development programmes claim that by implementing the development plans, an economic revolution and enormous political changes would be achieved in social system. Having this claim, the failure in achieving objectives of the development plans are attributed to the deficiencies in their implementation and the noncompliance of the executives of the plans. This is while there are different causes leading to the nonrealization of the objectives of the development plans, among which the weakness of the structure of development plans specifically within the aspects of their protection by sanctions, feasibility study, and nonexistence of institutionalized requirements for monitoring and control are considered less than others. Emphasizing on the two abovementioned factors, in this paper we will examine the requirements which opens up the possibility of monitoring and controlling the development plans.