اصول عام ارزیابی نظام‌های ارزیابی سیاست

نظام ارزیابی سیاست یکی از ابزارهای اصلی سیاستگذاری بر اساس شواهد و مستندات است و در ارتقاء فنی تصمیم‌گیری نقش بسزایی دارد. پیاده‌سازی یک نظام ارزیابی موفق توجه به مقتضیات بومی و دانش و تجارب جهانی را می‌طلبد. در این مقاله، به دانش و تجارب جهانی توجه شده و درس‌آموزی از آنها برای بهبود ارزیابی سیاست در کشور مد نظر قرار گرفته است. در این راستا، با بکارگیری روش تحلیل مقایسه‌ای کیفی و ترکیبی از دو روش هدفمند و اقتضایی، تجارب نه کشور توسعه یافته و در حال توسعه در ارزیابی سیاست را بررسی کرده و با واکاوی مشترکات میان آنها، اصول عام نظام‌های ارزیابی سیاست را استخراج می‌کنیم. اصول شناسایی شده عبارت‌اند از:  1 وجود ارادۀ سیاسی و تقاضای دیوانی برای انجام ارزیابی؛ 2 ظرفیت‌سازی برای ارزیابی (پیش و هنگام پیاده‌سازی نظام ارزیابی)؛ 3 پوشش معیارهای اثربخشی، کارایی و تاثیر در نظام ارزیابی؛ 4 استفاده از شاخص‌های عملکرد؛ 5 اتخاذ سیاست‌های تشویقی و تنبیهی نسبت به نتایج عملکرد؛ 6 استفادۀ توامان از ارزیابی درونی و بیرونی؛ 7 وجود نهاد هماهنگ‌کنندۀ نظام ارزیابی؛ 8 احساس مالکیت مجریان نسبت به یافته‌های ارزیابی؛ 9 انتشار عمومی گزارش‌های ارزیابی؛ 10 تکامل تدریجی دامنۀ ارزیابی و روش‌های آن.

Comparative Analyses of Policy Evaluation Systems; Principles and Rules

In this article, applying comparative analysis, we examine the experiences of nine developed and developing countries to better understand the common principles of policy evaluation systems. The findings are: 1. Political will and bureaucratic demand for evaluation, 2. Building capacity for evaluation, 3. Including effectiveness, efficiency and impact measures in policy evaluation systems, 4. Using performance indicators, 5. Creating incentives and penalties for performance outcomes, 6. Using both internal and external evaluations, 7. Creating a coordinating institution for policy evaluation systems, 8. Cultivating a sense of ownership for evaluation findings, 9. Publishing evaluation reports, 10. Further developing evaluation types and methods.