موج جدید اسلام‌خواهی در جهان عرب

: با وقوع جنبش‌های مردمی اخیر در خاورمیانه و شمال آفریقا، بسیاری بر این باورند که این موج ادامه امواج دموکراسی مطرح شده توسط سامویل هانتینگتون است. وی با تقسیم‌بندی گذارهای دموکراسی در سه موج از 1820 تا کنون، به توصیف تاثیرپذیری اغلب نقاط جهان از این امواج می‌پردازد و برخی تلاش دارند تحولات منطقه را در این چارچوب تحلیل نمایند. این درحالی است که بیداری اسلامی چارچوبی متفاوت را برای فهم این تحولات پیشنهاد می‌نماید. در این پژوهش ضمن تبیین نقش حایز اهمّیت گرایش‌های مذهبی در جهان عرب ذیلِ نظریه امواج اسلام‌خواهی، به تحلیل انتقادی دیدگاه هانتینگتون پرداخته و وضعیت جهان عرب را تحلیل می نماید. سیوال اصلی این است که آیا می‌توان جنبش‌های منطقه را موج جدیدی از دموکراسی‌خواهی دانست؟ یافته‌های محققان دلالت بر آن دارد که تحولات مزبور به دلیل نقش موثر انقلاب اسلامی ایران، پیشینه اسلام‌گرایی و گرایش‌های دینی در منطقه، گسترش مطالبات شهروندی، آگاهی سیاسی و مبارزه با استبداد، بیشتر با نظریه «مردم‌سالاری دینی» تا امواج دموکراسی قابل درک و تحلیل است؛ موضوعی که نگارندگان از آن به موج جدیدِ اسلام‌خواهی تعبیر نموده‌اند.