ولایت فقیه در اندیشه سیاسی آخوند خراسانی

برخی از معتقدین به فرهنگ و سیاست غرب، با حضور احکام و عالمان دین در صحنه‌های اجتماعی وسیاسی جامعه مخالف بوده‌اند. با توجّه به اهمیّت اصل ولایت فقیه در اسلام و نقش ویژه آن در پیشبرد اهداف والای جامعه اسلامی، تا حدّ زیادی می‌توان دلایل بروز حساسیت‌ها از سوی موافقان و مخالفان آن را درک نمود. از این رو فقهای شیعه، به مناسبات گوناگون، در کتب فقهی خویش، این مهم را مطرح کرده و به بوته نقد و بررسی نهاده‌اند. از جمله نظراتی که درباره ولایت فقیه عنوان شده است و از سوی موافقان و مخالفان کاوش گردیده، دیدگاه مرحوم آخوند‌خراسانی است. لذا مقاله حاضر به تدقیق در آرا وی که به طور پراکنده در آثارش مطرح گردیده، پرداخته است و به این سوال پاسخ می‌دهد که: حیطه اختیارات ولی‌فقیه از دیدگاه مرحوم آخوند خراسانی تا چه میزان می‌باشد. بدین منظور خوانش‌های متفاوت از دیدگاه آخوند درخصوص ادلّه نقلی و عقلی بر اثبات حکومت برای فقیه و حدود اختیاراتش مورد کنکاش قرار گرفته است. بررسی صورت گرفته دلالت برآن دارد که: ایشان ولایت فقیه در امور حسبیه و ولایت عامه فقیه (ولایت سیاسی فقیه) را پذیرفته است.