تحلیل معناشناسانه مفهوم منافع ملی در قرآن کریم

ازجمله مفاهیم مبنایی که در نظام‌های سیاسی دولت ملت‌محور نقشه راه دولت‌ها را مشخص می‌کند مفهوم «منافع ملی» است. اندیشه سیاسی اسلام نیازمند بازتعریف این دست مفاهیم در منظومه خویش بوده و اصیل‌ترین منبع جهت فهم رویکرد اسلامی، قرآن‌ کریم است، لذا در قالب پژوهشی کیفی و معناشناسانه دو مفهوم منفعت و ملیت را در ادبیات قرآنی بررسی نمودیم تا به این سوال پاسخ دهیم که منافع ملی در منظر قرآن کریم چه مقوله‌هایی را شامل می شود. منفعت در قرآن کریم دارای ویژگی هایی چون پایدار بودن، خیر بودن و تطابق با حقیقت را شامل می شود. برای فهم مفهوم ملیت، تعابیر قرآنی‌ای که بیانگر چهارچوب‌های اجتماعی است؛ مورد بررسی قرار گرفت و اصطلاحات امت، دیار، قوم، قریه، طایفه، ناس، عشیره، قبیله و شعب مطالعه شد. نتیجه آنکه قرآن کریم به چهارچوب جامعه انسانی رویکردی اقتضائی دارد و آن را در الگوی عرف بشری تعریف می‌کند و در کنار این مرز اقتضائی به اصالت مرزهای عقیدتی اشاره می‌کند. قرآن کریم دولت اسلامی را مامور به تعقیب منافع با اولویت منافع معنوی دانسته و این منافع را در تعامل دو مرز ملی که اقتضاء امروز زیست بشری است و مرز اصیل عقیدتی تعریف می‌کند.

semantic analysis of the concept of national interests in the holy quran

one of the basic concepts in political systems that defines the roadmap of states is national interest, which consists of two components: benefit and nationality. islamic political thought needs to redefine such concepts in its system and the most original source for understanding the islamic approach is the holy quran. therefore, in a linguistic semantics analysis, we answer the question: what national interests mean in the perspective of the holy qur’an. benefit has features such as being stable, being good and conforming to the truth. to understand the concept of nationality, quranic interpretations that express social frameworks were examined and the terms which is used in qur’an in these words: ummah, diyar, qoum, qariyah, ta’efah, nas, asheerah, qabilah and nation were studied. the holy quran has a contingent approach to the framework of human society and defines it in the model of human common behavior, and next to this approach, it points to the originality of ideological boundaries. the holy qur’an considers islamic government to be in charge of pursuing interests with the priority of spirituality, and defines these interests in the interaction of two dimensions; national borders that are necessary for human modern life and the original ideological border. utilitarianism under the concept of national interests is considered a genuine matter and, consequently, human innate utilitarianism has been confirmed. in the qur’anic literature, it is considered a deity worthy of worship that is beneficial. on the other hand, the importance of the issue of customary and contemplative demarcation of countries and communities, which according to quranic analysis is a respectable and common thing in which not only the identity and independence of countries is important but also every government is tasked to protect society and its ideals. to provide benefits, and given the contingent acceptance of human communities in the holy qur’an, it seems that the human need today, which is the national framework, is accepted by the qur’an.