بازخوانی مشروعیت دوپایه از منظر آیت الله سیدمحمدباقر صدر

یکی از مسائل مهم سیاسی در طول تاریخ بشریت، میزان و کیفیت نقش آفرینی مردم در حاکمیت و چگونگی پرداختن به تزاحماتی است که بین اختیارات حکام و حقوق مردم رخ می دهد. چراکه لاجرم تصرفات دستگاه حاکمیت مساوق تصرف در حقوق فردی آحاد جامعه است. این امر ضرورت پی ریزی پایه های مشروعیت کسب و اعمال قدرت بر مبنایی مورد قبول را در مجامع اندیشه ورزی سیاسی دوچندان نموده است. برهمین اساس مکاتب فکری مختلف در این عرصه به وجود آمده و ابتناء مشروعیت در قلمرو سیاسی را بر یک نظام خاص طراحی نموده اند. در اندیشه فقه امامی نیز این مسئله دارای اقوال و آراء مختلفی است که عمدتاً به دلیل رابطه منطقی «تضایف» که بین حقوق و تکالیف والی و مردم مطرح است، حول نظریه «ولایت فقیه» به منصه ظهور رسیده است. آیت الله سید محمد باقر صدر از اندیشمندان اسلامی، برخلاف رویه معمول فقها، مسئله مشروعیت قدرت را بارویکردی اعتقادی در ذیل نظریه «خلافه الانسان و شهاده الانبیاء» مطرح نموده است. مبنایی که ایشان در این نظریه برای تامین مشروعیت برگزیده است مبتنی بر درون مایه های قرآنی و از منظر روشی یک نظریه نوین محسوب می شود. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، قرائت مشروعیت دوپایه «الهی – مردمی»که وجه تکاملی نظریه «نصب» قلمداد می شود، مورد تبیین و بازخوانی قرار خواهد گرفت.

Rereading the legitimacy in the theory of religious democracy ofAyatollah Seyyed Mohammad Baqir Sadr

One of the important political issues in the history of mankind is the level and quality of people’s role in governance and how to deal with the anger that occurs between the powers of the rulers and the rights of the people. Because, in my view, the conquest of a system of sovereignty is equitable to the conquest of individual rights in the community. This has duplicated the need to establish the basis of the legitimacy of gaining and exercising power on an accepted basis in political think tanks. Based on this, different schools of thought have emerged in this field and designed the basis of legitimacy in the political realm for a particular system. In the thought of Imami jurisprudence, this issue also has different opinions and opinions, largely due to the logical relationship between the confrontation that lies between the rights and duties of the governor and the people, around the concept of Velayate faqih. Ayatollah Seyyed Mohammad Baqir Sadr, an Islamic scholar, unlike the common practice of the jurisprudents, has raised the issue of legitimacy of power under the theory of al’Anan and the testimony of alAnbiya. The basis that he has chosen in this theory to provide legitimacy is based on the Qur’anic forms and from the perspective of a new theory. In this article, through a descriptiveanalytical method, a divinefolk divine legitimacy reading, considered evolutionary in the theory of installation, will be explained and reread.