رابطۀ قانون و حکم‌رانی سیاسی در ایران معاصر (سدۀ نوزدهم و عصر مشروطه)

قانون و تاکید بر نقش محوری آن در مدیریت سیاسی کشور، یکی از مهم ترین مفاهیم ایران سده نوزدهم و عصر مشروطه به شمار می آید. قانون خواهی در این دوران با هدف اصلاح و تقویت حکمرانی سیاسی توجیه می شد که هنوز هم درخور توجه است. هدف پژوهش حاضر تحلیل این تجربه تاریخی است تا ضمن پافشاری بر لزوم بسط گفتمان بومی درباره مسئله حکمرانی، نخستین طرح های پیشنهادی متفکران ایران درباره زمامداریِ صحیح، شناسایی و معرفی گردد. پرسش اساسی نوشتار این است: جایگاه قانون در الگوهای حکمرانی مطرح شده از سوی نواندیشان ایران سده نوزدهو عصر مشروطه چیست؟ رویکرد محققان توصیفی تحلیلی بوده و برای تحلیل داده ها از نظریه بحران اسپریگنز، استفاده شده است. پژوهشگران ضمن تحلیل رساله ها و آثار اصلی نواندیشان سده نوزدهم،فرایند گرایش آنان به قانون و طرح های پیشنهادی آنان را تبیین و تحلیل نموده اند. نتایج تحقیق نشانمی دهد که نویسندگان ایرانی با توجه به وضع نامطلوب ایران در عصر قاجار وارتباط با جهان متجدد؛ بر آن شدند تا نوعی حکمرانی سیاسی جدید را پیشنهاد دهند. در این راستا، دو الگوی حکمرانی ارایه .« قانون اساسی و سلطنت مشروطه » و « قانون تنظیمات و سلطلنت مطلقه منتظم » : شده که عبارتند از یافته های پژوهش تصریح دارد که متفکران ایرانی قانون را یگانه ناجی بی نظمی های مملکت و تنها چاره اصلاح زمامداری سیاسی در آن دوران می پنداشتند اما جایگاه، منشا و حوزه اقتدار قانون در دو طرح تنظیمات و مشروطه؛ تمایزات اساسی با یکدیگر داشتند.

The Relationship between Law and Political governance in Contemporary Iran

The relationship between law and political governance in contemporary Iran (The nineteenth century and constitutional age)AbstractLaw was one of the most important and influential concepts of Iran in the nineteenth century and the constitutional era in such a way that no less treatise or work at that time insisted on the law. Iranian tendency to law at that time was aimed at reforming and strengthening political rule and reducing the irregularities of the Qajar dictatorship because the condition of Iran in that time was too irregular and there were lots of issues in the different sections of society. The purpose of this study is to analyze and review such a historical background while insisting on the necessity of expanding the indigenous and internal discourse on the issue of governance, and to become aware of the first proposals of Iranian on correct governance. The present study raises the fundamental question, "How was the effect of the law on the patterns of governance proposed by Iranian intellectuals?" Document analysis is used to investigate this issue. In addition to analyzing the works of nineteenthcentury intellectuals, the process of their tendency to law and their proposals have been studied using the theory of crisis. With such an approach, it can be said that the Iranian intellectuals tried to propose a new political rule due to the unfavorable situation of the Qajar era and the confrontation with the modern world. To this end, two models of governance were devised by Iranian intellectuals, including the regular monarchy the constitutional monarchy. The findings of the study indicate that Iranian intellectuals considered the law as an end to the country’s irregularities, but the position, origin, and authority of the law differed in their proposed patterns.Keywords: Iran, constitutional monarchy, law, Political Rule, public Interest, Regular Monarchy.