الگوی مذاکره در سیره‌ نبوی

مذاکره در دنیای نوین در زمره کلیدی‌ترین ابزارهای تحقق اهداف و منافع واحدهای سیاسی به‌ویژه دولت‌ها و از بخش‌های مهم تدبیر سیاسی است و تحقق حداکثری غایات ملی در گروی کاربست مطلوب اصول و فنون مذاکره بر محور مولفه‌های قدرت بازیگران دخیل تلقی می‌شود. ازاین‌رو، دین مبین اسلام که به مقوله اساسی سیاست اهتمام ویژه‌ای دارد، شاکله خود را به نحوی تنسیق کرده است که پاسخگوی نیازهای مختلف سیاسی جامعه اسلامی از جمله عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی باشد. این مقاله با رویکرد تحلیلی و تمرکز بر اسناد تاریخی، و باهدف تبیین اصول حاکم بر سپهر مذاکرات پیامبر اکرم (ص) با این پرسش آغاز می‌شود که: مقتضای اسلامی بودن مذاکرات در گفتمان اسلام شیعی با تمرکز بر سیره نبوی (ص) چیست؟ در پاسخ به این پرسش، در دایره نظریات و تعاریف گسترده در حوزه مذاکرات، بر اساس جهان‌بینی توحیدی و بازخوانی کارویژه‌های دیپلماسی اسلامی مستند به سیره حکومتی نبی مکرم اسلام (ص)، الگوی مطلوب مذاکره از منظر حضرت و در قالب مدلی بر محور یازده اصل، استخراج و تدوین شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که این اصول در سه مرحله وضع اصول پایه‌ای، غایت‌گذاری جامع دیپلماتیک و مستحکم‌سازی دیپلماتیک در بستر محیط تعامل جای می‌گیرند و قابل تحلیل می‌باشند.

The pattern of Negotiation in the Prophet Mohammad’s Syrah

In the modern world, negotiation is one of the most important means of achieving the goals and interests of political actors, especially governments, and is an important part of political discipline. Most of the national goals is achieved through the optimal application of the principles and techniques of negotiation based on the elements of the actors’ power involved. Therefore, Islam, which espouses a special focus on the core of politics, has broadened its rationale to meet the various political needs of Islamic society, including foreign policy and diplomacy. Applying theoretical and documentary analysis with the aim of explaining the principles governing the scope of the Prophet Mohammad’s negotiations, the authors try to answer this question: what is the relevance of the Islamic negotiation and concluding treaties in the Shia Islamic politicaljurisprudential discourse focusing on prophetic tradition? In other words, what principles should be followed in the process before, during, and after the negotiations, in order for the negotiation to be Islamic and endorsed by religion? To answer this question, considering different theories on negotiation, paying attention to the monotheistic worldview and the rereading of the function of Islamic diplomacy specialty based on the governmental Syrah of the prophet Mohammad (PBUH), this article articulate conceptual model of desired negotiation from the prophet Mohammad’s (PBUH) perspective. The findings of the article shows that these principles fall into the context of the interaction environment in three phases: laying the foundations of principles, comprehensive diplomacy, and diplomatic consolidation.