تحلیل محتوایی دوبیتی های عامیانه شهرستان سوادکوه

دوبیتی یکی از دل انگیزترین قالب‌های شعر زبان فارسی است که پیشینۀ مکتوب هزارساله دارد. چه‌بسا قدمت شفاهی آن، بسیار پیش‌تر از این باشد .این قالب همپای دیگر قالب های شعر سنتی فارسی، در زبان‌ها و گویش‌های مختلف ایران نیز بالیده است، ازجمله در زبان مازندرانی که ادبیاتی کهن و غنی دارد. درون‌مایه اندیشۀ مرکزی و حرف اصلی هنرمند است که در متن و محتوا دیده می‌شود. درون‌مایه یا تِم جوهر اصلی اثر ادبی است و از طریق آن مسیر اندیشه و تفکر صاحبِ اثر روشن می‌شود. در این مقاله، درون‌مایه‌های 200 دوبیتی عامیانۀ شهرستان سوادکوه تجزیه و تحلیل شده است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که بیشترِ این درون‌مایه‌ها رنگی اجتماعی دارند و در پیوند نزدیکی با زندگی مردم منطقه هستند. در این پژوهش، هفت درون‌مایۀ 200 دوبیتی محلی بررسی و تحلیل شده است. درون‌مایه‌هایی همچون درد عشق، غم غربت، نفرین، شکایت دختران جوان از ازدواج تحمیلی، نارضایتی از بخت و اقبال، خدمت سربازی، و شکایت عاشق از معشوق. بیشتر دوبیتی‌ها‌ نوعی تک‌گویی است که در حسرت و یادکرد دوران گذشته سروده شده‌اند. از عوامل مهم پیدایی چنین دوبیتی‌هایی می‌توان به فقر مالی، بی‌سوادی، بیگاری در سرزمین غربت، نظام ارباب رعیتی یا نظام سلطه، عدم پذیرش فرهنگ‌های دیگر و اختلاط فرهنگی اشاره کرد.

Content Analysis of Folk Couplets of Savadkouh

Theme as the central thought and the main word of the artist is interpreted in the text and content. Theme is the main essence of literary work that illuminates the direction of thought and idea of its author. Couplet is one of the most pleasing Persian poetry forms with chiliad written history. Perhaps its oral history is even older. This form, along with the Persian traditional poetry, has grown in different languages of Iran. One of these languages, namely “Mazandarani” has a remarkable literature itself.In this article, the themes of two hundred folk couplets of Savadkouh (a city in Mazandaran) have been analyzed. The findings indicated that most of the themes are sociallyoriented.the study analyzes seven themes in twohundred couplets.the themes are: pain of love, sorrow of nostalgia, curse, complaints of young ladies for imposed marriages, as well as dissatisfaction with the fortune and luck, compulsory military service and the complaint of lover from beloved. Most of the couplets are monologues, which have been composed for the regret and reminiscence of the past days. Some of the important factors leading these couplets are analogy, rivalry, treason, financial poverty, illiteracy, hard work in strange lands, system of lord and vassal or mastery system, denial of other cultures, and cultural hybridity.