بررسی ساختاری زبان حماسی در طومار جامع نقالان معروف به هفت‌لشکر

زبان به‌مثابه شکل‌دهنده ساختمان داستان در تحلیل ساختار آن اهمیت ویژه ای دارد. براساس این دیدگاه، ساختار زبان و چگونگی کاربرد و ارتباط زیبایی‌شناسی و فرازبانی، نوع آن را در ارتباط با مضمون کلی اثر مشخص می‌سازد. زبان حماسی که یکی از ارکان اساسی این متون است‌‌ قابلیت‌های ساختاری همچون به‌کارگیری کلمات، نحو کلام، لحن متناسب با فضا و حس حماسی در سطوح مختلف آوایی، لغوی و غیره را دارد. در ادب شفاهی نیز افزون‌بر زبان ساده و یکدست قصه ها، حضور نقالان و سخنوران و دخل و تصرف آنان با ورود عناصر جدید در تدوین طومارها، سبب شده است تا بیش‌از‌پیش زمینه استفاده از ظرفیت‌های زبان حماسی ‌در پیوند با مضمون اصلی طومارها افزایش یابد. هفت‌لشکر نیز ازجمله طومار جامع نقالان در عهد قاجار است که زمان کتابت آن به 1292ق بر‌می‌گردد. این اثر در اصل نام یکی از نبرد– روایت‌های مشهور نقالی است که به‌سبب شهرت بر یکی از طومارهای جامع نقالان نهاده شده است. در این مقاله باتوجه به مضمون کلی هفت‌لشکر، ساختار حماسی آن در دو سطح آوایی و نحوی بررسی شده است. استفاده از واج‌های انفجاری انسدادی و ساختمان هجای کشیده در کنار کاربرد پربسامد مصوت کوتاه در سطح آوایی، وجود فضا و حس حماسی را برای خواننده بیشتر ملموس ساخته است. در ساختمان نحوی کلام نیز، تقدم فعل و جابه‌جایی دیگر ارکان جمله، هم‌نشینی عناصر هم‌نقش، فضاسازی با بهره گیری نقال از لحن نمایشی، شگرد‌های کلامی حرکتی و تکنیک‌های شفاهی از‌جمله عناصر شکل‌دهندۀ زبان حماسی هفت‌لشکر است. همچنین، ویژگی‌های موسیقایی نقل شفاهی، همچون ارتفاع صوت و کاربرد مصوت‌های بلند و کشیده در پایان جملات سوالی و ندایی به افزایش آهنگ خیزان کلام و در‌نهایت زبان حماسی آن منجر شده است.

Structural Analysis of Epic Language in the Comprehensive Scroll of Rhapsodists Known as “Haft Lashkar” (the Seven Corps)

As the former of the structure of story, language is significantly important in the structural analysis. Based on this viewpoint, language structure and the way it is used, as well as the connection between the aesthetics and ultralinguistics are specifying its type in relation with the general concept of the literary work. Also the epic language, as the basic foundation of these texts, prospers structural potentialities like word usability, syntactic of utterance, and useful intonation proper with the epical atmosphere and feelings in different levels such as vocal, semantical, etc. In oral literature, along with having stories from a simple and pure language, presence of rhapsodists and elocutionists and their interference and distort together with new elements ingression in the form of “Scrolls” compilation have increased more and more the use of epical language capacities linked to the main context of scrolls. The “Haft Lashkar” (the Seven Corps) is also one of the Rhapsodists’ Comprehensive Scrolls (RCS) during the Qajarid era of which the time of writing goes back to the year 1292 (Lunar Hijri) (almost 1871 A.D.), and it is originally the name of one of the famous rhapsodic battlenarrations, which was applied to one of the RCSs due to its fame.  Therefore, considering the general concept of the currently discussed work in this paper, its epical structure has been analyzed and checked from two levels:, vocal and Syntactic levels. Using burstingobstructive phonemes and long Syllable structures along with highfrequency short vowels in the vocal level has made the epical atmosphere and feeling more tangible for the readers. In syntactical structure of the utterance, the priority of the verb and displacing the other elements of the sentence, associating the elements of the same function, as well as creating areas via the rhapsodist’s exploitation from the drama tune, the skills of discoursemovement and the oral techniques are all considered as the elements of forming an epical language. Moreover, the musical characteristics of the oral narration like the height of the sound, using long and loud vowels at the end of the questions and vocative sentences have led to the enhancement of the rising voice of the discourse and eventually, the epical language.