آرایش واژگان در گویش ‌های فارسی خوزستان از منظر رده‌ شناختی

در این پژوهش آرایش واژگان در چهار گویش فارسی خوزستان، یعنی بهبهانی، دزفولی، شوشتری و هندیجانی از نظر رده شناختی بررسی شده است. چارچوب نظری اصلی این پژوهش رده شناسی آرایش واژگان درایر است. دبیرمقدم در پژوهش خود 24 مولفه را در نظر گرفته است که 19 مورد آن ها برگرفته از مقالۀ درایر و بقیه مولفه ها برگرفته از پایگاه داده های وی هستند که آمار مربوط به آن در اختیارش قرار گرفته است. در پژوهش حاضر نیز همین 24 مولفه دربارۀ گویش های خوزستان بررسی و نتایج حاصل با منطقۀ اروپا ـ آسیا و همچنین جهان مقایسه شده اند. ابزار و روش جمع آوری داده ها در این پژوهش پرسش نامه و گفت و گو و مصاحبۀ حضوری با گویش وران است. با تعداد 30 گویش ور بومی این گویش ها مصاحبه شده و بعد از ثبت و ضبط مصاحبه ها و گفت و گو ها، مطالب به دقت آوانویسی و سپس براساس مولفه های مورد نظر تحلیل شدند. در بررسی داده ها، رفتار رده شناختی هر کدام از این گویش ها در مقایسه با زبان های اروپا ـ آسیا و همچنین زبان های دنیا از جهت دارابودن مولفه های فعل پایانی و یا فعل میانی بررسی و تحلیل شد. به طور کلی این چهار گویش هم در مقایسه با زبان های اروپا ـ آسیا و هم در مقایسه با زبان‌های دنیا، به ردۀ فعل میانی قوی گرایش دارند ؛  البته باید گفت که بر اساس آمار جدول ها رفتار رده شناختی این گویش ها با ردۀ بینابین (آمیخته) که دبیر مقدم (1392) برای زبان های ایرانی پیشنهاد کرده است هماهنگ است. دربارۀ مولفه های رده شناختی مشترک و غیرمشترک باید گفت که در این چهار گویش فقط مولفۀ1،  9 و 11 غیرمشترک هستند و این گویش ها در 21 مولفۀ دیگر رفتار مشترک دارند.

Analysis of word Order in Persian Dialects of Khuzestan from a typological perspective

In this paper we analyze word Order in four Persian Dialects of Khuzestan, namely Behbahani, Dezfuli, Shushtari and Hendijani, from the typological perspective. The main theoretical framework in this research is Dryer’s word order research (1992). Dabir Moghaddam (1392) has studied 24 features in his research about Iranian languages, which 19 of them are selected from Dryer (1992) and others from Dryer’s Database. In the present research, we also consider the same 24 features. The founded results are compared with the world languages and those of Europe and Asia. The data collection tool and method is a questionnaire based on the features and interviewing the native speakers of these dialects, which were Totally 30. Then, these recordings were transcribed and analyzed on the basis of the mentioned features. The typological behavior of these dialects both in comparison with the world languages and languages of Europe and Asia were studied. Broadly speaking, it was observed that these four dialects have a tendency toward VO languages and in this respect are different from the intermediate type suggested by Dabir Moghaddam (1392) in the case of Persian. It should be noted that these dialects only in 9th and 11th features behave differently and in all other features they share common behavior.