>
Fa
  |  
Ar
  |  
En
بازتاب روابط خویشاوندی در ضربالمثلهای فارسی
نویسنده
زندی بهمن ,عباسی بیستون
منبع
فرهنگ و ادبيات عامه - 1395 - دوره : 4 - شماره : 9 - صفحه:23 -60
چکیده
یکی از عرصههای تجلی روابط خویشاوندی زبان، ادبیات عامه و به ویژه ضربالمثلها هستند. پژوهش حاضر به بررسی انعکاس روابط خویشاوندی در ضربالمثلهای فارسی میپردازد. به این منظور، ضربالمثلهایی انتخاب شدند که در آنها واژههایی برای ارجاع به خویشاوندان بهکار رفته است. ضربالمثلهای منتخب از فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی استخراج شدند و ضربالمثلهای مربوط به زبانها و گویشهای غیرفارسی از آن حذف شدند. درنهایت 3232 ضربالمثل فارسیِ مرتبط با روابط خویشاوندی به دست آمد. ضربالمثلها نخست براساس روابط خویشاوندی آنها دستهبندی شدند. سپس خویشاوندان بر اساس نوع خویشاوندی (نسبی، سببی یا ناتنی) و درجۀ خویشاوندی (درجه یک، درجه دو، درجه سه و خویشاوند دور) طبقهبندی و مقایسه شدند. جنس، نسل و فرود خویشاوندان، جنس «خود» و نوع خانواده نیز در نظر گرفته شدند و مبنای مقایسۀ خویشاوندان در ضربالمثلها قرار گرفتند. ضربالمثلهای مربوط به زن (در مقام همسر) بیشتر از همۀ خویشاوندان دیگر است؛ درحالیکه ضربالمثلهای مربوط به خویشاوندی نسبی بسیار بیش از خویشاوندی سببی و ناتنی است. پس از زن، پدر در جایگاه دوم قرار دارد و فرزند در جایگاه سوم. خویشاوندان مونث بیش از خویشاوندان مذکر در ضربالمثلها آمدهاند؛ اما در عین حال فراوانی ضربالمثلهای مربوط به مردان خویشاوند بیش از زنان خویشاوند است.
کلیدواژه
ضربالمثل، خویشاوندی، واژگان خویشاوندی، مورداک
آدرس
دانشگاه پیام نور, ایران
Authors
Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved