تحلیل نشانه- معناشناختی دروغ: لغزندگی نظام آیکونیک زبان در قصه‌های عامه

برای تبیین چگونگی شکل گیری دروغ از دیدگاه نشانه معناشناختی ابتدا به تعریف آیکون و کارکرد آن در حوزۀ گفتمان می پردازیم. در این رابطه نشان خواهیم داد اگرچه آیکون به معنای بیشترین میزان شباهت بین یک چیز و بازنمون آن است؛ ولی همواره امکان ایجاد فاصله بین این دو وجود دارد که می تواند از صفر تا بی نهایت در نوسان باشد. این فاصله سبب می شود تا چیزی با عنوان توهم و سپس دروغ در زبان شکل گیرد. بر این اساس، آیکون می تواند از کم آیکون1 تا بیش آیکون2 در نوسان باشد. با توجه به این توضیحات، دروغ امری نشانه ای است که در آن آیکون قدرت انطباق خود را با موضوعی که قرار است بازنمون آن باشد، از دست داده است. نگارندگان در این جستار به بررسی علل و عوامل کاستی و یا نیستی انطباق در فرایند نشانه معناشناختی خواهند پرداخت. هدف اصلی این مقاله با تکیه بر رویکرد نشانه معناشناختی و فرایند آیکونیک، کشف علل سرپیچی نشانه ای و سقوط انطباق آیکونیک و نوسان پذیری آن است. فرضیۀ اصلی تحقیق این است که دخالت فرایند حسی ادراکی و هیجانات عاطفی به عنوان امری فعال در کنش های انسانی سبب تغییر دریافت ما و جابه جایی زاویۀ دید می گردند و به همین دلیل مانع از لنگراندازی آیکون به عنوان نشانۀ تطبیق یافته با موضوع و زمانیت و مکانیت آن می شوند که نتیجۀ آن می تواند دروغ گفتمانی باشد.