ویژگی‌های زبان طنز و مطایبه در تعزیه‌ها و شبیه‌‌نامه‌‌ها

تعزیه به نمایش‌ های آیینی منظوم، محزون‌ و عامیانه ‌ای گفته می‌ شود که بیانگر واقعۀ شهادت امام حسین(ع) و یارانش در سال 61ق در صحرای کربلاست. معمولاً دو اصطلاح «تعزیه» و «شبیه» را به جای یکدیگر به کار می‌برند؛ درحالی که آن دو متفاوت اند. با تکامل این گونۀ عامیانه، طنز و مطایبه به شبیه ‌نامه ‌ها وارد شد. همچنین گونه ‌ای نمایش تعلیمی به وجود آمد که افزون بر غم ‌انگیزی، خنده‌ آور و مضحک بود و تعزیه یا شبیه «مضحک» نام گرفت. طنز و مطایبه در تعزیه و شبیه ‌نامه ‌ها، کارکردهایی مانند تحقیر اشقیا، تشفی خاطر شیعیان عزادار و تمسخر مظاهر قدرت دارد.برخی ویژگی ‌های زبان طنز و مطایبه در شبیه و تعزیه ‌ها عبارت اند از: تضاد، بزرگ‌ نمایی، کوچک ‌نمایی و به کارگیری گفتاری عامیانه. این پژوهش با روشی توصیفی تحلیلی، ضمن بیان پیشینۀ طنز در این گونه، نشان می‌ دهد که بیان طنز آمیز به همراه شگردهایش در آثار نمایشی حزن انگیز نیز وجود دارد.

Characteristics of satire and humor language in Ta̕̕ ziye and Shabihe

Ta̕̕ ziye is crystalized as lyric, melancholic and popular rituals on the occasion of the martyrdom of Imam Hussein (AS) and his companions in the desert of Karbala in the year 61 AH. In general Ta̕̕ ziye and Shabihe are used interchangeably provided they are to some extent different. By the evolution of these two popular types, satire and humor have been emerged in Shabihhe. Also, it has been appeared a kind of educational –dramatic genre which was tragic, funny and was called ridiculous Ta̕̕ ziye as well. Ashqya humiliation, relief and scorn of Shiite mourning and mockery of symbols of power are among the functions of satire and humor in Ta̕̕ ziye. Some features of satire and humor language in Ta̕̕ ziye and Shabihe are: Antonymy ,  exaggeration , zooming out and colloquial form of everyday language. By adopting a descriptive – analytical research methodology, this study by reviewing the related literature tries to show that satirical expression and its techniques are widely used in dramatic works.