نقش قهوه خانه های عصر صفوی در تکوین سبک هندی

در روزگار صفوی، محافل اجتماعی به خصوص قهوه خانه های اصفهان، نقش مهمی در روابط و فعالیت های شاعران مکتب اصفهان داشته ‌است. در لا به لای تذکره ها و گاه سفرنامه های اروپاییان آنچه مشاهده می شود حضور شاه‌ عباس اول و دیگر اقشار اجتماعی در قهوه خانه ‌است. با طرح غزل، نقد و اصلاح شعر، شاعران که گاهی اهل پیشه و کسب بوده و در عرصۀ آفرینش شعر، نیاز به تلاش و ممارست داشته اند در قهوه خانه ها به رشد و کمال می رسیدند. همچنین قهوه خانه ها در رونق وقوع گویی و پیوند خوش نویسی و شعر این دوره تاثیر بسزایی داشته اند. از سویی دیگر، گاهی مصرف مواد مخدر در قهوه خانه ها قدرت تخیل را تشدید می کرد؛ تا جایی که می توان گفت یکی از دلایل خیال پردازی شاعران آن دوره، مصرف مواد بوده ‌است، چنان که در سطح واژگانی و مضمون پردازیِ تنی چند از شاعران صاحب سبک مانند صائب به آن بر می خوریم. ظرافت خیال و نازک اندیشی شاعران سبک هندی دلایل فراوانی دارد، اما مصرف مواد مخدر از عواملی بوده که کمتر بدان پرداخته شده است. فراوانی اصطلاحات قهوه خانه و نام انواع مواد مخدر در شعر این دوره گویای این واقعیت است. در این جستار، تاثیر قهوه خانه های اصفهان به عنوان محفلی ادبی و مصرف مواد مخدر در آنجا بر شکل گیری شعر این دوره با روش تحلیلی توصیفی بررسی شده است.