شیوه‌ها و اغراض گفت وگو در دوبیتی‌های عامیانۀ مازندرانی و خراسانی

گفت وگو از شگردها و ابزارهای اساسی نویسنده یا سراینده است تا بدان وسیله شناختی عمیق تر از آنچه در سر دارد به مخاطب منتقل کند. این شیوۀ ادبی را می‌توان به گونه‌هایی نظیر دیالوگ (گفت وگوی دوطرفه)، مونولوگ یا تک گویی و همولوگ یا گفت و گوی جمعی در ادبیات مشاهده کرد. اگرچه گفت و گو در ادبیات نمایشی ازجمله تراژدی، داستان و رمان، بیش از انواع دیگر کاربرد دارد، در ادبیات عامه نیز زیبایی های بسیاری دارد. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی تحلیلی شیوه‌های گفت وگو و اهدافی را که از آن متصوّر است، در دوبیتی های عامیانۀ مازندران و خراسان، بررسی کند. براساس یافته‌های تحقیق حاضر می‌توان گفت که از مونولوگ و دیالوگ بیش از دیگر شیوه‌های گفت وگو در دوبیتی‌های عامه استفاده شده است. در دیالوگ اهدافی همچون طلب بوسه از معشوق و حضور «دیگری» برای عشق ورزی به بحث گذاشته شده است. گفت وگوی جمعی، آن گونه که در چارچوب نظری پژوهش آمده، در دوبیتی‌های عامیانه دیده نشده است. نگارندگان دوبیتی‌هایی را که خطاب به جمع بوده است با هدف گواه گرفتن عاشق برای اغراض خویش در این بخش بررسی کرده اند. جدل نیز به علت کوتاهی طول کلام در دوبیتی، بسامدی نداشته است.