سگ کیخسرو (نکته ای اساطیری در یکی از گزارش های شفاهی- مردمی داستان غیبت کیخسرو)

کیخسرو، پادشاه نامدار و دادگرِ کیانی، در شاهنامه پس از پیروزیِ نهایی بر افراسیاب از فرمانروایی دست می کشد و به کوهی می رود و غایب می شود. در سنت شفاهی مردمی ایران به این سرانجامِ شگفت توجه شده و روایت های متعددی در این باره پرداخته و نقل شده است. در یکی از این گزارش ها کیخسرو همراه «سگی» به غار می رود و ناپیدا می شود؛ مردم معتقدند که او با آن سگ در غار، زنده و جاویدان است. بررسی بعضی نمونه های مشابه یا تقریباً همانند این داستان نشان می دهد که در این داستان ها نیز در کنار کسانی که زنده به آسمان عروج می کنند یا در مَغاک زمین (غار، جهان زیرین و...)، جاویدان اند و یا به جهانِ دیگر می روند و باز می آیند، «سگ» به نوعی نقش و حضور دارد. این جانور در روایات و معتقدات باستانی بسیاری از ملل جهان به شیوه های مختلف با آن دنیا مرتبط است و راهنما و نگهبانِ ارواح انگاشته می شود؛ از این رو احتمالاً ملازمت آن با کیخسرو در روایت شفاهی عامیانۀ ایرانی نیز برخاسته از همین باور مردمی است و در حقیقت «سگ کیخسرو» راهنما و محافظ او در غار و جهانِ دیگر دانسته می شده است.