جلوه های فرهنگ عامه در نمایشنامه های حمید امجد ( با تمرکز بر نمایشنامه های سه خواهر و دیگران، پستوخانه، شب سیزدهم و زائر )

مقالۀ حاضر سعی دارد تا با ردیابی شاخص های فرهنگ عامه در روند تولید متون نمایشی ایران به راهکارهای بومی سازی ادبیات نمایشی توجه نشان دهد. این مطالعه به شیوۀ میان رشته ای سعی دارد نقش تاثیرگذار فرهنگ عامه را در پردازش الگوهای بومی نگارش خلّاق برای هنرهای نمایشی بررسی کند. آثار حمید امجد، یکی از نمایشنامه نویسان نسل متاخر ایرانی، به دلیل بهره گیری از وجوه متنوع فرهنگ عامیانه در خلق و بازنمایی جهان نمایشی، نمونۀ پژوهشی مناسبی شمرده می شود. با بررسی آثار وی شاخص هایی نظیر زبان و لحن گفتار، باورها و آداب و رسوم، رفتارها و موضوعات یا نشانه های رایج در فرهنگ عامۀ ایران تحلیل خواهند شد. این تحقیق با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و به شیوۀ مواجهۀ مستقیم با متن های نمایشی تدوین شده است و با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی تلاش می کند تا بر ظرفیت های بالقوۀ فرهنگ عامۀ ایران در سازماندهی ایده و تحقق آن ها به کمک شگردهای نمایشنامه نویسی تاکید ورزد. یافته های این تحقیق نشان می دهد پاره ای از مهم‌ترین شاخص های فرهنگ عامۀ ایران نظیر داستان های عامیانه، ضیافت های عامیانه، زبان عامیانه به ‌روش های گوناگون در روند خلق نمایشنامه های حمید امجد تاثیر داشته است. مقایسه ای تطبیقی با برخی مفاهیم و عناصر نمایشی نظیر شخصیت پردازی، موضوع نمایشی، خلق فضاهای اقلیمی و نیز لحنی بومی و فرهنگی، کاربرد وجوه بارز و متفاوتی از فرهنگ عامه را در آثار امجد نشان می دهد. در نهایت این مقاله نشان می دهد که به کارگیری عناصری از فرهنگ عامه در نحوۀ سازماندهی اطلاعات نمایشی بیانگر تمایل نویسنده برای خلق الگویی درام بومی ملی دارد.