پَرَخوانی و ذکر خنجر: بقایای اعتقادات کهن در میان ترکمن های ترکمن صحرا

بسیاری از باورها و اعتقادات کهن ساکنان ترکمن صحرا را می توان در قالب بازنمایی ها و رفتارهای آیینی آن ها بازجست؛ آیین هایی همچون پَرَخوانی یا ذکر خنجر ضمن اینکه نمادی از تصورات و باورهای کهن آن ها هستند، بسیاری از اعتقادات راه یافته از جوامع هم جوار یا ادیان پیش از اسلام، اعتقادات اسلامی را بازتاب می دهند. در این پژوهش ضمن بازگویی اطلاعات گردآمده از میدان تحقیق تلاش شده است با بهره گیری از منابع پژوهشی معتبر، تحلیلی همه سونگر از پدیدارشناسی نمادهای دینی قبیله ای و آیین های ترکمن های ترکمن صحرا ارائه شود. مشخص کردن سهم و نقش اعتقادات ایرانی و اسلامی در تجلی آیین های ترکمنی هدف دیگر این مقاله به شمار می رود که هم سو با مضمون اصلی پی گرفته شده است. بررسی انسان شناختی شمنیسم به عنوان اصلی ترین قالب دینی در میان ترکمن ها و تلفیق عناصر ایرانی و تصوف اسلامی با آن، بخش مهمی از این پژوهش است که درمجموع نظام اعتقادی ترکمن ها را به تصویر می کشد. نظام اعتقادی در هر جامعه ای از منطق و الگوی نخبگان و تودة مردم تبعیت می کند که جریان دین فولکلوریک یا غیر رسمی را هم سو با جریان موجه و مقتدرانه دین رسمی به تصویر می‌کشد.