پراکنش غیرتصادفی مکان‏های جغرافیایی ایران که در نام آن ها «دیو» وجود دارد

اجداد هندیان و ایرانیان به دو گروه از خدایان (اهورا و دیوای اوستایی) اعتقاد داشتند. در ایران دیوها از مقام خدایی به ضد خدایی تنزل مرتبه می‏یابند و اهوراها در مقام خدایی باقی می‏مانند و در هند عکس آن اتفاق می‏افتد. با توجه به سیر بسیار کند تغییر در اعتقادات و نگرش‏ها، آیا ممکن است قومی که در گذشته اعتقاد به خدایی دیوان داشته، چنان تغییر عقیده داده باشد که هیچ قرینه‏ای بر خدایی دیوان نتوان یافت؟ شواهدی وجود دارد که نشان می‏دهد دیوها برای قرن‏ها توسط اجداد ما پرستش می‏شده‏اند. به منظور آشکارکردن یکی از این شواهد، در این پژوهش به بررسی نام محل‏های جغرافیایی پرداخته شد. انسان‏ها برای محل زیست و عوارض طبیعی پیرامونشان نامی برمی‏گزینند. این نام گذاری‏ها تصادفی نبوده ‏و وجه تسمیه‏ای داشته‏اند، هرچند با گذر زمان وجه تسمیه به دست فراموشی سپرده می‌شود. «دیو» به صورت پیشوند و یا پسوند در ساختار نام تعدادی از روستاها، شهرها و عوارض طبیعی ایران وجود دارد. از 130 مورد نام جغرافیایی یافت شده که دیو در ساختار آن ها حضور دارد، 34 مورد مربوط به دو استان‏ گیلان و مازندران است و 96 مورد دیگر در سایر نقاط کشور پراکنده شده است. این تفاوت از نظر آماری معنادار است؛ یعنی نام‏های یافت شده به طور غیر تصادفی در دو استان شمالی کشور قرار گرفته‏اند (x2=27.19, df=1, p<0.001). یافته های پژوهش حاضر که بیانگر حضور بسیار معنی‏دار و غیر تصادفی واژۀ «دیو» در نام‏ محل‏های جغرافیایی مازندران و گیلان است، بسیار اهمیت دارد و بررسی‏های بیشتری را می‏طلبد.