شخصیت دایه و دلّاله در داستان‌های شفاهی و رسمی (با تکیه بر فیروزشاه نامه(داراب‌نامۀ بیغمی)، داراب‌نامۀ طرسوسی، سمک ‌عیار، سندبادنامه، طوطی‌نامه و جامع‌الحکایات)

یکی از نمودهای بارز حضور زنان در داستان های ادبیات شفاهی و رسمی، به ویژه در داستان های عاشقانه که بیشتر چهره ای مثبت و موثر از زنان سالخورده را به تصویر است. اصلی ترین وظیفۀ دایه شیردهی و پرورش فرزندخوانده » دایه « میکشد شخصیت در کودکی و نگهداری از نوزادان دختر حتی تا پایان عمر آنهاست. در دوران بزرگسالیِ دختران گاهی دایه حتی پررنگ تر از مادر در داستان حضور می یابد و فرزندخوانده را در سخت ترین چالش های زندگی اش یاری می دهد. افزون بر این، گاه دایه ها در نقش راهنما یا یاریگرِ شخصیت های اصلی در داستان ظاهر می شوند و با استفاده از تجارب خود، در مواقع حساسِ داستان، گره گشایی می کنند. واسطه گری میان عاشق و معشوق، یاریرساندن به عاشق و معشوق در راه وصال، عیاری و شجاعت و یاری کردن مبارزان و عیاران، فعالیت اجتماعی سیاسی و نجات جان فرزندخوانده، ازجمله کارهای دایه هاست که در داستان ها پدیدار میشود. در تقابل دایه های مثبت، با شخصیت دلاله های قواده در داستان های رسمی روبهرو می شویم که در داستان های ضدّ زن، نقش معناداری دارند و تصویری منفی از شخصیت زنان را به نمایش می گذارند. در این پژوهش به بررسی نقشها و فعالیت های دایه در کتاب های فیروزشاه نامه ( داراب نامۀ بیغمی)، داراب نامۀ طرسوسی، سمک عیار سندبادنامه طوطی نامه و جامع الحکایات پرداخته میشود. هدف این پژوهش تبیین یکی از ابعاد مختلف شخصیت زن (واسطه گری) در ادبیات عامه و بازتاب آن در آثار ادبی است که از نظر فرهنگی در جریان فکری جامعه اهمیت می یابد.