بازتاب عناصر فرهنگ و ادبیات عامه در گاه‌شماری سنگسری

گاه‌شماری و آداب مربوط به آن بخشی از فرهنگ عامه است که بررسی دقیق آن‌، در مطالعۀ ارزش‌های اجتماعی و تحقیقات جامعه‌شناختی راهگشا خواهد بود. گاه‌شماری در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و ایرانیان تقویم‌های متفاوتی را تجربه کرده‌اند که برخی نشانه‌های آن هنوز در میان اقوام و طوایف باقی است. یکی از گاه‌شماری‌هایی که همچنان پرکاربرد است و نشانه‌های فرهنگ باستان را در خود دارد، گاه‌شماری سنگسری است. این گاه‌شماری بخشی از فرهنگ اقوام شمرده می‌شود که در میان سنگسری‌ها با آداب و رسومی بازمانده از آیین مهری و زردشتی و فرهنگ ملی تلفیق شده است. در این مقاله ضمن پرداختن به این رسوم و جشن‌ها، به ترانه‌های عامۀ معروف سنگسر می‌پردازیم که ارتباط مستقیمی با گاهنما و نظام معیشتی مردم دارد. بررسی این ترانه‌ها به ما کمک می‌کند تا علاوه‌بر به‌دست‌آوردن شناخت کلی نسبت به روحیۀ مردم این دیار با برخی مناسبات اجتماعی آنان نیز آشنا شویم.