طرح یک فرضیه‌ در تاریخ زندگانی ابوطاهر طرسوسی

ابوطاهر طرسوسی یکی از راویان ادیب و زبان‌آور ادب فارسی است که تا به‌امروز با عنوان راویِ دو روایت منتشرشدۀ داراب‌نامه و ابومسلم‌نامه نامبردار شده است. پیش‌تر در زمینۀ هویت تاریخی ابوطاهر و حضور او در دربار سلطان محمود غزنوی فرضیه‌ای ارائه شد. پژوهش حاضر می‌کوشد تا برای نخستین‌بار با به‌دست‌دادن شواهد و اسنادی نویافته‌ از روایت دیگر طرسوسی، یعنی نسخۀ فارسی حماسۀ قران حبشی، احتمالات دیگری در طول فرضیۀ نخستین طرح کند. برآیند این مقاله، در سه بخش شاهنامۀ بزرگ، منار گیتی‌نما و آبشخورهای دوگانه همراه با ذکر دلایلی چند تحلیل شده است‌ و نتایج این جستار بر حضور ابوطاهر طرسوسی در فاصلۀ تاریخی اواخر سلسلۀ غزنوی تا اواسط سلطنت غوریان دلالت دارد. بنا‌بر شواهد این مقاله، قران حبشی یکی از آخرین‌ روایت‌های ابوطاهر طرسوسی بوده و شخصیت قهرمان و عیّار آن تبلوری آرمانی از کردارهای سلطان صاحب‌قران غیاث‌الدین محمد غوری است که از جانب مادر «حبشی» خوانده می‌شده است.