تبیین معناشناختی عناصر معماری در روایتگری منقوش و منظوم(با تمرکز بر وجوه عامیانه در نگارۀ بهزاد و داستان گنبد فیروزۀ نظامی)

پژوهش حاضر بر آن است تا با تمرکز بر وجوه عامیانه در نگارۀ بهزاد و داستان گنبد فیروزۀ نظامی، به تبیین معناشناختی عناصر معماری در روایتگری منقوش و منظوم ایرانی بپردازد. برای رسیدن به این هدف، نخست با ارائۀ تعاریف اجمالی و کاربردی از مفاهیم کلیدی مورد نظر مشتمل بر عناصر معماری، روایت، وجوه عامیانه، معناشناسی حدود نظری و محتوایی پژوهش تعیین می‌شود. سپس با تکیه بر نقاط اشتراک، دو اثر محوری نگارۀ کمال‌الدین بهزاد و داستان گنبد فیروزۀ نظامی مورد بررسی و بازخوانی قرار خواهد گرفت. در ادامه، نقشۀ راه پژوهش براساس پرسش کلیدی بحث مبنی بر چگونگی یافتن نقش و جایگاه عناصر معماری مشخصاً گنبد و رنگ در فرایند روایتگری ترسیم و برای پاسخ‌ دادن به آن، فرایندی سه‌مرحله‌ای، براساس آرای نشانه‏معناشناختی شعیری و کوتس، تدوین و اجرایی می‌شود. در مرحلۀ اول، ادبیات و معماری به‌مثابۀ دو دستگاه روایتگر تعریف می‌شوند. سپس، هم‌زمان با خوانش نگاره و داستان، وجوه عامیانۀ هر اثر استخراج می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد. در گام سوم، یافته‌های پژوهش به صورت موازی بررسی و ارزیابی می‌شود. نتایج پژوهش شاخص‏های دوازده‌گانۀ معماری روایی و شاخص‌های هشت‌گانۀ ادبیات عامه را به دست داده است. همچنین، با توجه به محتوای روایی و نمادین، فضا، تداعی، تداعی تخیل، ساختن حال یا خلق اکنون، بهره‌مندی از تنش، در سه ساحت زمینه، استفاده و شیوۀ روایت، می‏توان وجوه مرتبط با ادبیات عامه را در گسترۀ مورد بررسی پژوهش دریافت و تحلیل کرد. 

semantic explanation of architectural elements in patterned and rhymed narration (focusing on folk aspects in behzad's painting and the story of gondab firouzeh nizami)

this research deals with the semantic analysis of architectural elements in the paintings of kamaluddin behzad and the story of gonbad firouze by nizami, focusing on folk aspects. at first, key concepts such as architectural elements, narrative, and semantics are defined to clarify the theoretical framework of the research. then, the similarities between these two works are examined. the main question is how the architectural elements, especially the dome and color, are used in the narration of these works and what meaningful role they have in the narrative and visual structure. the research uses a three-stage approach: in the first stage, architecture and literature are introduced as two separate narrative structures. in the second stage, the picture and the story are reread simultaneously to analyze the popular aspects of each work. in the third stage, the findings are evaluated and twelve indices are extracted for narrative architecture and eight indices for folk literature. the results show that architectural elements and colors act as mediators for conveying symbolic concepts, and in these works they have roles such as evoking a special atmosphere and creating tension. this research also emphasizes the relationship between architecture and literature through a semantic approach and examines the role of architectural elements in the creation and development of cultural narratives.