تحلیل و بررسی روان‌شناختی برگزیده‌ای از ضرب‌المثل‌های ترکی آذربایجانی

امروزه با پیشرفت علوم و پیدایش نظریه‌های جدید علمی، ادبیات و آثار ادبی نیز چهرۀ کاربردی به خود گرفته‌اند. مطالعۀ آثار ادبی براساس نظریه‌های روان‌شناختی، از شیوه‌های جدید علمی است که مطمح نظر اندیشمندان علمی و تحقیقی قرار گرفته است و محقق از رهگذر بررسی و مداقه در قصه‌ها، افسانه‌ها، حکایات و امثال و حکم بومی و ملی و با تکیه بر روش‌های روان‌شناختی، بسیاری از زوایای پنهان تاریخی و خصوصیات روحی و روانی اقوام مختلف را آشکار می‌سازد. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی تحلیلی، نشان می‌دهد که مثل‌ها می‌توانند ما را با انواع ویژگی‌های شخصیتی، وراثتی، رشد و قضاوت‌های اجتماعی و روش‌های تربیتی و فرزندپروری گذشتگان آشنا سازند. بررسی و تحلیل روان‌شناختی ضرب‌المثل‌های ترکی، علاوه بر بیان مضامین حکمی، تربیتی و اخلاقی، اطلاعات ارزشمندی را در زمینۀ یادگیری افراد، تفاوت‌های فردی، انگیزش و هیجان، کنش‌ها و رفتارهای اجتماعی، تعارضات روان‌شناختی، چگونگی خلق و خوی، شخصیت فردی و اجتماعی گویندگان آن‌ها، در اختیار می‌گذارد که با نظریه‌های علمی روان‌شناختی قابل بررسی است. نتایج پزوهش حاضر نشان می‌دهد که وجود تعداد قابل ملاحظه‌ای از مثل‌های ترکی با دیدگاه‌ها و پایه‌های روان‌شناختی حاکی از آن است که گویندگان مثل‌ها با مبانی تربیتی و خصلت‌های روحی و روانی افراد آشنایی داشته‌ و نسبت به تجربیات علمی زمان خود، بهترین و والاترین مضامین اخلاقی و تربیتی را بیان کرده‌اند. 

psychological analysis and investigation of selected azerbaijani turkish proverbs

nowadays, with the progress of science and the emergence of new scientific theories, literature and literary works have also taken on a practical dimension. the study of literary works based on psychological theories is one of the new scientific methods proposed by thinkers and thinkers. however, studies examine folktales, legends, anecdotes and proverbs to realize different hidden historical perspectives and spiritual and psychological characteristics of different ethnic groups. in the field of proverbs of the nations, a number of studies have been conducted which surveyed the linguistic role of women in the creation and spread of oral literature by looking at the stories, play songs, lullabies and couplets of the people of kerman. in particular, sarahi (2017) examined the position of women in turkish proverbs. considering the conducted research, it becomes evident that no comprehensive study has been done on turkish proverbs based on psychological analysis. in addition, since psychology is one of the main categories in understanding the mind and human behavior, the current research tries to reveal the important and invisible psychological issues and factors lying in the hidden and deep layers of proverbs by psychologically examining and analyzing the proverbs.