بررسی تطبیقی نمایش‌وارۀ میر نوروزی ایرانی با جشن‌وارۀ ساتورنالیا از منظر کارناوالیتۀ باختین

میر نوروزی یکی از نمایش‌واره‌های کارناوالی کهن ایران است که امروزه یا از میان رفته‌ است و یا به ندرت روی می‌دهد. متاسفانه در راستای حفظ اهمیت این نمایش‌وارۀ کهن به قدر کفایت و به اندازه‌ای که شایستۀ آن‌ است مکتوباتی نگاشته نشده است. تا به امروز نوشته‌های گوناگونی دربارۀ مفهوم کارناوال باختین در ادبیات و هنر منتشر شده، اما تاکنون به غیر از یک مورد محدود، که آن نیز صرفاً به مقایسۀ تطبیقی نمایش‌های خنده‌آور ایرانی با نظریات کارناوالی باختین پرداخته، بررسی دیگری در این زمینه صورت نگرفته است. از سوی دیگر هیچ یک از پژوهش‌های پیشین، به جنبه‌های اجرایی میر نوروزی و توان بالقوۀ این نمایش‌واره برای عرصۀ اجرا و تئاتر امروز ایران نپرداخته‌اند. به همین سبب، نگارندگان در این پژوهش بر آنند تا با رویکردی تحلیلی تطبیقی براساس آرای میخائیل باختین، یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان قرن بیستم، ابتدا دربارۀ ویژگی‌ها و مولفه‌های کارناوالیته در دو نمایش‌وارۀ ساتورنالیا و میرنوروزی بحث کنند و سپس مضامین و مولفه‌های کارناوالی این دو نمایش‌واره را با یکدیگر تطبیق دهند تا از این رهگذر درک ویژگی‌های کارناوالی میر نوروزی‌  میسر شود و درپی آن، ارزش و اهمیت‌  این نمایش‌وارۀ کهن ایرانی در نمایش‌های ایرانی، کارایی و پتانسیل و توان بالقوۀ آن‌ در هنر اجرا و امروز تئاتر ایران، مورد تاکید و بازنگری قرار گیرد. 

a comparative study of iranian mir-e nowruzi performance and saturnalia festival: bakhtin's carnival framework

mir-e nowruzi is one of the ancient carnival performances of iran, which has either disappeared, or rarely occurs today. unfortunately, not enough literature has been written in order to preserve the importance of this ancient drama as it deserves. in iranian historiography, there are few and limited documents that reliably report how mir-e nowruzi performance was held. on the other hand, after studying the sources and researches in line with the topic of the research, the authors found out that none of the previous researches have been done on the subject of “performative” aspects of mir-e nowruzi festival. despite all the valuable efforts of writers and researchers of iranian dramas, including bahram baizaei, sadegh ashourpour, farideh shirzhian, dawood fathali beigi and others, unfortunately, this type of drama has not been sufficiently addressed in iran, and with the passage of time, the danger of iranian shows being forgotten and faded is felt more than ever. this will lead to the separation of the contemporary iranians with their rich and authentic culture. therefore, research in this field seems to be vital for researchers in the field of culture and art of iran. throughout the history of iran, many poets, including hafez, have written verses about mir-e nowruzi’s play, but none of these poems and references have dealt with describing the event and its details, and it seems that these references are only symbolic exploitations of the poets.