بن‌مایۀ «مرد آویزان» در فرهنگ و ادب عامه و رسمی

یکی از نشانه‌‏های مهمی که در مرحلۀ گذار فرد برای رسیدن به فردیت، در روایات بنیادین جهان دیده‏ می‌‏شود، عبور از راهرو پیچ‌‏در‏پیچ افقی یا عمودی (چاه/غار) است؛ تاریک‌‏جایی که به‌سبب دیده ‏نشدن و ناشناختگی پر از ترس و وحشت است؛ هیولاها، مارها و موجودات جهان زیرین در این مکان مسکن دارند و تنها با جنگیدن می‏‌توان از آن‌ها رست. گاه در عمق و بن این مکان ترسناک، موانعی قرار ‏دارد که به ظاهر، پاداش یا هر چیز خوشایند دیگری است، اما همان شیء یا موقعیت با ایجاد تعلیق، خود مرحله‏‌ای از آزمون محسوب‏ می‌‏شود و گاه مانعی از پیروزی قهرمان خواهد‏ بود. در این مقاله کوشش ‏شده به روش توصیفی تحلیلی، مصادیق تعلیق با الگوی تکرار‏شوندۀ «مرد آویزان» در ادب عامه و رسمی ایران و جهان، بررسی‏ شود. حاصل ‏کار نشان ‏می‏‌دهد این تصویر در ذات مشترک نگرش انسان در مواجهه با دشواری‌‏های زیستی ریشه دارد و با توجه به زمان و مکان زیست و نوع انسان، با قدرت در ادبیات، فرهنگ و دین، هنر، سیاست و اقتصاد به حیات خود ادامه‏ داده‏ است. این تصویر، متاثر از تجربه‌‏اندوزی از فاجعه بوده که کارکرد ذهن انسان است و به رغم تکامل فرهنگی نوع انسان، از ذهن وی حذف نشده و ابتدا در قالب بن‏مایه در اساطیر و آیین‌‏های مادی بازتاب ‏یافته و در دوران نوتر، با ورود به انواع ادبی رسمی و یا عامه، کارکردی متفاوت یافته و موجد انواع ادبی خاصی شده ‏است.  

the motif of hanging man in popular and official culture and literature

one of the important signs that can be seen in the fundamental traditions of the world in the transition stage of a person to individuality is [passing through] a horizontal or vertical winding corridor (well/cave); a dark place full of fear and terror due to not being seen and unknown. monsters, snakes and creatures of the underworld live in this place and can only be saved by fighting. sometimes, in the depth of this scary place, there are obstacles that appear to be rewards or anything else pleasant, but the same object or situation, by creating suspense, is itself considered a test stage and sometimes an obstacle to victory. he will be a hero. in this article, the examples of suspension with the repeating pattern of hanging man in public and official literature of iran and the world will be investigated. the result of the work shows that this image is rooted in the common essence of human attitude in facing life difficulties and according to the time and place of life and the type of human being, it is powerful in literature, culture and religion, art, politics and economy. it has continued its life. this image, influenced by the experience of disaster, which is the function of the human mind, and despite the cultural evolution of the human species, has not been removed from his mind, and was first reflected in the form of materialistic myths and rituals, and in modern times, by entering formal or general literary types, it has found a different function and created special literary types.