حفاظت از اشیای آیینی با رویکرد ارزش ‌محور (نمونۀ پژوهی عروسک ‌‌های باران‌‌ خواهی)

میراث فرهنگی و مفاهیم مرتبط با آن در طول تاریخ تکامل یافته است. در مفهوم جدید میراث فرهنگی، تمرکز از روی اشیا و آثار تاریخی گسترش یافته و ساختارهای اجتماعی، روش‌های زندگی، اعتقادات، آداب و رسوم، شخصیت‏ها و آیین‏‌ها را دربرگرفته است. لازمۀ این تغییر، تغییر در رویکردها و روش‌‏های حفاظت و مرمت است. امروزه حفاظت به‌عنوان فرایند اجتماعی پیچیده و مداوم شناخته می‌شود که شامل شناسایی و ارزش‌گذاری میراث است و نحوۀ استفاده، مراقبت و تفسیر را دربر می‏‌گیرد. فرهنگ عامه به‌عنوان یکی از مصداق‏‌های میراث معنوی ارزشمند است که بایستی تلاش شود چون نمادی از اصالت و هویت به نسل‏‌های آینده انتقال پیدا کند. متناسب با این مفهوم، در این مقاله سعی شده است آیین باران‏‌خواهی با محوریت عروسک در مناطق مختلف جغرافیایی و در فرهنگ آن‌ها بررسی شود، سپس درمورد ارزش‏های این آثار بحث و درنهایت رویکردهای حفاظتی و مرمتی در ارتباط با این آیین و اشیای مورد استفاده در آن بررسی و تحلیل شود. نتایج نشان می‌‏دهد که عروسک‌ها در جایگاه یک شیء آیینی و به‌عنوان یک شیء فرهنگی هنری، دارای مفاهیم، معانی، ارزش‌ها و کارکردهای آیینی، هنری، فرهنگی، اعتقادی و نمادین هستند. امروزه جهت حفاظت و حراست از این اشیای آیینی روش‌‏ها و رویکردهای متفاوتی لازم است. رویکردهایی که بتواند شناخت و آگاهی نسبت به این اشیا و آیین‌‏ها را در جامعه افزایش دهد و از طرفی لازمۀ این رویکرد استفاده از همۀ علوم مرتبط با حفاظت و مرمت، اعم از علوم سخت و علوم نرم است. درواقع، هر جامعه برای استمرار بخشیدن به حیات اصیل و واقعی خود، باید در حفاظت از الگوهای فرهنگی کشورش بکوشد.

conservation of ritual objects with a value-oriented approach: the case study of rain-seeking dolls

nowadays, conservation is recognized as a complex and ongoing social process that includes identifying and valuing heritage and how it is used, cared for, and interpreted. in this article, it has been tried to examine the ritual of asking for rain centered on dolls in different geographical regions and in their culture. it, then, discusses the values of these works and finally the conservation and restoration approaches related to this ritual and the objects used in it. different methods and approaches are necessary for the protection of these ritual objects. some approaches can increase knowledge and awareness of these objects and rituals in the society, and on the other hand, this approach requires the use of all sciences related to conservation and restoration, both hard and soft sciences. in fact, every society must try to protect the cultural patterns of its country in order to continue its original and real life.