آیین ‌های ازدواج در فرهنگ عامۀ کرمانشاه و مناسبات آن با اسطوره

باورهای عامه در استان کرمانشاه، به ‌ویژه میان کُردهای ساکن در این استان، خاص، دست‌نخورده‌ و در ارتباط با تفکرات اساطیری هستند. نگارنده در جستار حاضر با روش پژوهش میدانی و تحلیل یافته‌ها به بررسی و تحلیل آیین‌های ازدواج در ایل‌های سنجابی، کلهر و گوران پرداخته و ریشۀ اسطوره‌ای این آیین‌ها را کاویده است. در میان بسیاری از آیین‌های ازدواج موجود در ایل‌های مذکور، آیین‌های خواستگاری، برگزاری عروسی در روزی فرد، حضور زنی با عنوان پاخه‌سور، لباس سرخ عروس و نان و نمک همراه او، جادوی گِره، حضور عناصر ذکور در امور نمادین عروسی و رقص و موسیقی، ارتباط عمیقی با تفکرات اسطوره‌ای و باستانی دارند. برایند تحقیق حاکی از آن است که خواستگاری در ایل‌های مذکور، بیشتر به‌صورت پیش‌قدم‌شدن خانوادۀ دختر و یادآور ازدواج‌ در ادوار مادرتباری است. زنی که با عنوان پاخه‌سور از او یاد می‌شود، نقش کلیدی ایزدبانو اَشی را دارد که در اساطیر ایرانی با پیوند زناشویی و یاری‌گری زنانه همراه است. برگزاری عروسی در روزهای فرد هفته، با تقدس اعداد یک، سه و هفت در اساطیر در ارتباط است. رنگ سرخ لباس عروس دارای ژرف‌ساخت اسطوره‌ای و مبیّن حیات و باروری و نان و نمک همراه او مرتبط با مفهوم فرّه است. جادوی گره که بیشتر با عنوان بستن داماد از آن یاد می‌شود، نوعی جادوی تقلیدی بوده و نقش پررنگ عناصر ذکور در عروسی، در پیوند با آتش و مفهوم نمادین اجاق است. موسیقی و رقص معروف کردی (هَلَه‌په‌رکی) نیز در اصل تکرار آیین‌های بزرگداشت زمین و مرتبط با عصر کشاورزی است.

marriage rituals in popular culture of kermanshah and its relationship with myth

popular beliefs in kermanshah province, especially among the kurds living in this province, are special, untouched and related to mythological thoughts. in this essay, the author has investigated and analyzed the marriage rituals in the sanjabi, kalhor and goran. among the many marriage rituals in the mentioned clans, courtship rituals, holding a wedding on a odd day, the presence of a woman named pākahsūr, the bride’s red dress and bread and salt with her, the magic of the knot, the presence of male elements in the symbolic affairs of the wedding, dance and music . according to the research, matchmaking in the mentioned clans is mostly in the form of the girl’s family leading the way, which is reminiscent of marriage in matrilineal periods. the woman who is referred to as pākahsūr has the key role of the goddess ašī. holding weddings on odd days of week is related to sacredness of one, three and seven in mythology. the red color of the wedding dress has mythological meaning and shows life, and bread and salt with her is related to the concept of farrah. the magic of the knot, which is more commonly referred to as tying the groom, is a kind of imitative magic, and the strong role of male elements in the wedding is in connection with fire and the symbolic concept of the stove. the kurdish music and dance (halaparkī) is basically a repetition of the rituals of honoring the land and related to the agricultural era.