نقد و بررسی ساختار، زبان، بلاغت و محتوای گاگریوه‌های بختیاری (گونه‌ای از اشعار عامّه)

گاگریوه‌ اصطلاحی است برای گونه‌ای از سوگ‌سروده‌های بختیاری‌. بختیاری‌ها به سوگ‌سروده‌های خود «گاگریوه»، «سرو» یا «دندال» می‌گویند. این اشعار مانند بسیاری از اشعار عامّه، ساده و بی‌تکلّف‌اند؛ سراینده مشخّصی ندارند و زنان اولین سرایندگان آن‌هایند. با اینکه این اشعار، در میان بختیاری‌ها از قدمت و محبوبیّت فراوانی برخوردارند، به‌صورت چندجانبه نقد و بررسی نشده‌اند. در این مقاله این اشعار با روش تحلیل محتوا، رویکرد توصیفی تحلیلی نقد و بررسی شده‌اند. داده‌ها به صورت میدانی در قالب‌ پانزده نمونه (675 بیت)، از سه شهرستان اَردل، کوهرنگ و لردگان واقع در استان چهارمحال و بختیاری جمع‌آوری شده‌اند. در این مقاله به‌طور خلاصه مشخص شده است که گاگریوه‌های بختیاری نوعی شعر روایی توصیفی‌اند که گفت‌وگو‌وار از زبان خواننده به نیابت از خود، خانواده و متوفا بیان می‌شوند. از آنجا که اغلب آن‌ها به صورت دوبیت دوبیتی (دوگانی) تنظیم شده‌اند، می‌توان قالب آن‌ها را دوگانی نامید. وزن در آن‌ها هجایی است. از نظر صنایع ادبی، تشبیه، استعاره و کنایه بالاترین بسامد را دارند. در حجم نمونه (675 بیت) 68 تشبیه، 45 استعاره و 50 کنایه به دست آمد. در اغلب این آرایه‌های ادبی، سادگی و ملموس ‌بودن آشکار است. این اشعار از نظر زبانی دربردارنده مجموعه بزرگی از واژگان، ترکیبات و اصطلاحات زبان لری بختیاری‌اند. از نظر محتوا، دارای محتوایی چندوجهی‌اند؛ در آن‌ها هم به دنیا توجه می‌شود و هم به آخرت. سن، جنس، شغل، موقعیت و چگونگی مرگ متوفا بخش دیگری از محتوای این اشعار را تشکیل می‌دهد. صبغه محلی در این اشعار قوی است و برخی از نگرش‌های مردم بختیاری ‌را ازجمله ترسناک و مذموم ‌بودن مرگ، باور به قیامت و چالش با آسمان و فلک در این اشعار می‌توان دید. 

criticism of the structure, language, rhetoric and content of bakhtiari's poems (a type of folk poetry)

gagriveh is a term for a type of bakhtiari mourning songs. bakhtiari people call their mourning songs gagriveh, sero or, dandal. these poems, like many public poems, are simple and unpretentious; they do not have specific singers, and women are their first singers. these poems are very old and popular among the bakhtiaris, but they have not been reviewed in a multilateral manner. this article aims to review these poems through content analysis, descriptive-analytical approach. the data were collected in the form of fifteen samples (675 bits) from the three cities of ardel, kohrang and lordegan located in chaharmahal and bakhtiari provinces. in this article, it is briefly stated that bakhtiari’s gagrivehs are a type of narrative-descriptive poetry that are spoken in a conversational manner by the reader on behalf of himself, his family, and the deceased. since most of them are arranged in couplets, their format can be called doublet. their weight is syllabic. in terms of literary industries, simile, metaphor and irony have the highest frequency. 68 similes, 45 metaphors, and 50 ironies were found in the sample size (675 bits). in most of these literary arrays, simplicity and concreteness are evident. these poems, in terms of language, contain a large group of words, combinations and terms of lori bakhtiari’s language. in terms of content, they have multifaceted content; in them, attention is paid to both the world and the hereafter. the age, gender, occupation, position and manner of death of the deceased form another part of the content of these poems. the local culture is strong in these poems and some of the attitudes of the bakhtiari people can be seen in these poems, including the fear and reprehensibility of death, belief in the resurrection, and challenge to the sky.